Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği (MKG) olarak, Mart ayı boyunca özgür basın emekçilerine yönelik yaşanan hak ihlallerini paylaşıyoruz. Bu süreçte, basın özgürlüğünün temel taşlarından olan gazetecilerin, mesleki faaliyetlerini yerine getirirken karşılaştıkları engeller, tutuklamalar, fiziksel ve sözlü saldırılar gibi birçok ihlali kayıt altına aldık.
Özgür basın emekçileri, halkın haber alma hakkını güvence altına alırken, onları bu haklarından mahrum bırakmayı amaçlayan çeşitli baskı ve sansür mekanizmalarıyla karşı karşıya kalıyor. Mart ayında yaşanan ihlaller, özellikle gazetecilik faaliyetlerinin engellenmesi, basın emekçilerinin gözaltına alınması ve yargı önüne çıkarılması şeklinde kendini gösteriyor. Bu durum, basın özgürlüğü ve ifade hürriyetinin önündeki en büyük engellerden biri olarak ön plana çıkıyor.
Raporda, söz konusu ihlallerin detaylı bir analizini sunarken, gazetecilik mesleğinin ve özgür basının halklar için vazgeçilmez bir unsur olduğunu bir kez daha vurgulamak istiyoruz. Basın özgürlüğüne yönelik saldırılar, sadece gazetecilerin değil, toplumun genelinin de hak ve özgürlüklerinin kısıtlanması anlamına geliyor.
Rapora göre, Mart ayında 2 gazeteci gözaltına alınırken, 3 gazeteci kötü muameleye maruz kaldı. Ayrıca, bir gazeteci tehdit edildi ve bir gazetecinin haber takibi engellendi. Bunlar, gazetecilerin mesleklerini icra ederken karşılaştıkları fiziksel ve yasal baskıların boyutlarını gözler önüne seriyor.
İfade özgürlüğüne yönelik ihlaller ise, bir gazeteci hakkında soruşturma açılması, dört gazetecinin yargılandığı davalar ve bunlardan beraat edenlerin de var. Raporda belirtilen dönem içinde, toplamda 10 gazetecinin yargılaması devam ederken, 7 kadın gazeteci de cezaevinde bulunuyor.
Özgür basın emekçilerine yönelik her türlü hak ihlalini kınamakta ve tüm ilgili kurum ve kuruluşları, gazetecilere yönelik baskıların son bulması için somut adımlar atmaya davet ediyoruz. Gazetecilik suç değil, toplumsal bir hizmettir ve bu hizmetin engelsiz bir şekilde sürdürülmesi gerekiyor.
2024 MART AYI KADIN GAZETECİLERE YÖNELİK HAK İHLALLERİ RAPORU İSTATİSTİKİ VERİLER
1-) GAZETECİNİN YAŞAM HAKKI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER
Saldırıya Uğrayan Gazeteciler: –
Gözaltına Alınan Gazeteciler: 2
Tutuklanan Gazeteciler: –
Kötü Muameleye Maruz Kalan Gazeteciler: 3
Tehdit Edilen Gazeteciler: 1
Haber Takibi Engellenen Gazeteciler: 1
Hapishanelerde Gazetecilere Yönelik İhlaller: –
2-) GAZETECİYE YÖNELİK DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ
Hakkında Soruşturma Açılan Gazeteciler: 1
Hakkında Dava Açılan Gazeteciler (beraat eden): 4
Yargılaması Devam Eden Gazeteciler: 10
Tutuklu Kadın Gazeteci Sayısı (01 NİSAN 2024 itibariyle): 7
2024 MART AYI KADIN GAZETECİLERE YÖNELİK HAK İHLALLERİ RAPORU AYRINTILI VERİLER
1-) GAZETECİNİN YAŞAM HAKKI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER
09 Mart 2024- 9 Mart sabahı, sabah 6:30 sıralarında Etkin Haber Ajansı (ETHA) çalışanlarının yaşadığı eve polis baskını düzenlendi. Polislerin uzun bir süre gözaltı ve arama kararını göstermediği bildirilirken, ikameti evde bulunmayan bir kişi için yapılan ev baskınında gözaltına alınan olmadı.
12 Mart 2024- Dersim’de iki çocuğu istismar ettiği suçlamasıyla yargılanan S.Y. hakkındaki duruşmada duruşmayı takip eden gazeteci Duygu Kıt, mahkeme çıkışında sanık ve yakınları tarafından saldırıya
uğradı.
17 Mart 2024- İstanbul’da Yenikapı Miting Alanındaki Newroz kutlamalarında alandakilerin gözaltı işlemini kayda alan Bianet muhabirleri Tuğçe Yılmaz, polisler tarafından şiddet gördü ve gözaltına alınmaya çalışıldı. Tuğçe Yılmaz’ı önce “Çekim yasak”
uyarısıyla engellenmeye çalıştı. Ardından da gazeteci olduğunu söylemesine rağmen çekim yapmaya devam eden Tuğçe Yılmaz’ı yere yatırdı. Polis bu sırada Tuğçe Yılmaz’ın boğazına bastırdı ve darp etti. Polis gözaltı işlemi yapmadanTuğçe Yılmaz’ı bıraktı.
17 Mart 2024- Gazeteci Eylül Deniz Yaşar, İstanbul Yenikapı’da düzenlenen Newroz kutlamaları sırasında kontrol noktasında gözaltına alındı. Eylül, gözaltı işlemleri sırasında ağır sözlü ve fiziksel şiddete maruz kaldığını paylaştı.
31 Mart 2024- Yüksek Seçim Kurulu, gazetecilerin oy sayımı sırasında görüntü almasını aldığı karar ile yasakladı. Karar üzerine, çeşitli yerlerde basın mensupları okullardan çıkartıldı. Polis tarafından görüntü
almaları engellendi.
2-) GAZETECİYE YÖNELİK DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ
05 Mart 2024- İleri Haber Genel Yayın Yönetmeni İzel Sezer
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eski avukatı Mustafa Doğan İnal’ın şikâyeti üzerine,“sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle alenen hakaret” ve “iftira” iddialarıyla yargılandıkları davanın dördüncü duruşması İstanbul 25. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Esas hakkındaki görüşünü hazırlaması için dosyanın iddia makamına gönderilmesine karar veren mahkeme, duruşmayı 13 Haziran 2024 tarihine erteledi.
05 Mart 2024- ‘Karanlıkta Başlayan Hayat’ belgeseli için çektiği görüntüler nedeniyle belgesel yönetmeni Sibel Tekin’in, “örgüt üyeliği” iddiasıyla yargılandığı davanın altıncı duruşması, Ankara 26. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Açıklanan kararda Sibel’in “örgüt üyesi olmak” suçlamasından beraatine karar verildi. 19 Mart 2024- Gazeteci Ayça Söylemez, Adalet Bakanı Yardımcısı Akın Gürlek’in şikâyeti üzerine,“terörle mücadelede görev almış kişileri hedef göstermek” iddiasıyla yargılandığı davanın ikinci celsesi,İstanbul 29. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme duruşma sonunda Ayça Söylemez’in beraatınakarar verdi.
20 Mart 2024- Gazeteci Zilan Azad’ın da aralarında bulunduğu 100 kişinin yargılandığı “Dünya Barış Günü” davasının duruşması İstanbul Anadolu 17. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme heyeti beş kişinin dosyalarının ayrılmasına, gazeteci Zilan Azad’ın dahil olduğu geriye kalan 95 kişi hakkında 5271 sayılı kanunun 223/A maddesince beraatına karar verdi.
21 Mart 2024- Tecrit Siyasetine Karşı Özgürlüğü Savunmak İçin Gemlik’e Yürüyoruz” eylemini takip ederken gözaltına alınan ve dava açılan gazeteci Rozerin Gültekin hakkında “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet” iddiasıyla açılan davanın dördüncü duruşması Bursa 18. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Kararını açıklayan mahkeme, atılı suçun unsurları oluşmadığından gazeteci Rozerin Gültekin’in beraatine karar verdi.
21 Mart 2024- Kapatılan Dicle Haber Ajansı (DİHA) muhabiri Şerife Oruç’un “örgüt üyeliği” (TCK 314) iddiasıyla yargılandığı davanın 27. duruşması 21 Mart 2024 günü Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Mahkeme, Oruç hakkında Diyarbakır’da açılan soruşturmanın akıbetinin sorulmasına, hakkında çıkarılan yakalama emrinin devamı ile infazının beklenilmesine karar verdi. Dava 26 Haziran 2024 tarihine ertelendi.
22 Mart 2024- Boğaziçi Üniversitesi’nde, 25 Mart 2021 tarihinde gözaltına alınan öğrenciler için bir gün sonra Çağlayan Adliyesi önünde açıklama yapmak isteyen öğrencilere polisin müdahale etmesi sonucu birçok öğrenci ve haber takibindeki gazeteci Yağmur Kaya gözaltına alındı. Gazeteci Kaya ve 51 BoğaziçiÜniversitesi öğrencisi hakkında “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etmek” iddiasıyla açılan davanın sekizinci duruşması İstanbul 17. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Gazeteci Yağmur Kaya’nın dosyaya sunduğu CD ve görüntülerle, Emniyet Müdürlüğü tarafından gönderilen kamera görüntülerinin birlikte değerlendirilmesini isteyen mahkeme, emniyetten gönderilen görüntülerin ses karakteri, görüntü boyutları, renkleri incelenerek montaj olup olmadığı hususunda rapor düzenlenmesi için İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Adli Tıp ve Adli Bilimler Enstitüsü’ne müzekkere yazılmasına kara verdi Duruşma 5 Şubat 2024 tarihine ertelendi.
Mart 2024- Şırnak’ta Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü açıklamasını yapmak isterken gözaltına alınan 17 kadın ve açıklamayı takip eden Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Zeynep Durgut hakkında Toplantı ve gösteri yürüyüşlerine muhalefet ettikleri iddiasıyla açılan davanın ilk duruşması Şırnak Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Avukat savunmalarının ardından esas hakkındaki görüşünü açıklayan savcı, dava dosyasındaki eksik hususların giderilmesini istedi. Mahkeme heyeti davayı 27 Haziran’a erteledi.arar verdi. Duruşma 5 Temmuz 2024 tarihine ertelendi.
26 Mart 2024- İYİ Parti Milletvekili Ümit Özlale’nin, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un Antalya Belek’teki kamping alanı için turizm parseli çıkardığı iddialarıyla ilgili paylaşımlarını haber yapan gazeteci Dilan Esen’e bakanın şikayetiyle açılan davanın beşinci duruşması İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Mahkeme, gazeteci Dilan Esen’in atılı suçtan 7 bin 80 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına karar verdi.
26 Mart 2024- Deprem bölgesinde haber takibi yapan ETHA muhabiri Elif Bayburt’u hedef gösteren Yeni Şafak muhabiri Taha Hüseyin Karagöz hakkında açılan davanın İstanbul 18. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülen üçüncü duruşmasında mahkeme, davanın kısmen kabulüne veElif Bayburt’a 7 bin 500 lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti.
TUTUKLU GAZETECİLERİN LİSTESİ
1.Derya Ren – JINNEWS Muhabiri
2.Dilan Oynaş – Azadiya Welat Gazetesi Çalışanı
3.Elif Ersoy – Yürüyüş Dergisi Yazı İşleri Sorumlusu
4.Hatice Duman – Atılım Gazetesi Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü
5.Özlem Seyhan – Gazeteci
6.Tülay Canpolat – Sabah Gazetesi Ankara Muhabiri
7.Selamet Turan – Gazeteci
