NOT: Raporda yer alan veriler; Mezopotamya Ajansı, DFG, JINNEWS, Bianet, Evrensel, MLSA Turkey, expressioninterrupted.com, ifade.org.tr @engelliweb, freewebturkey.com ve çeşitli ulusal ve yerel gazetelerden edinilen bilgi, belge ve raporlamalardan derlenmiştir.
-Veriler değişkenlik arz edebilir. Derneğimizin yaptığı araştırmalar sonucu elde edilen rakamlar en azı ifade etmektedir, veriler daha fazla da olabilir.
-Raporda yer alan “cezaevian kadın gazeteci sayısı” bu gazetecilerin halen cezaevinde olduğu anlamına gelmez, tutuklanıp serbest bırakılmış da olabilirler.
| DEĞERLENDİRME |
Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği (MKG) olarak, 2024 yılı Ağustos ayına ait Kadın Gazetecilere Yönelik Hak İhlalleri Raporu ile Türkiye ve Kurdistan’da kadın gazetecilerin karşılaştığı hak ihlallerini ve özgür basına yönelik artan baskıları kamuoyunun dikkatine sunuyoruz. Bu raporda, kadın gazetecilerin yaşam hakkı ve güvenliğine yönelik tehditler, ifade özgürlüğü kısıtlamaları, hukuki baskılar ve tutuklu gazetecilerin durumu ayrıntılı şekilde ele alınmaktadır.
Ağustos ayı boyunca, özellikle Kürt gazetecilere yönelik saldırılar öne çıkmıştır. Türkiye’nin Süleymaniye’de gerçekleştirdiği bir saldırıda iki Kürt gazeteci, Hêro Bahadîn ve Gulistan Tara, hayatını kaybetmiş, altı gazeteci de yaralanmıştır. Ayrıca, gazetecilerin görevlerini yerine getirmeleri çeşitli yollarla engellenmiş, bazıları fiziksel saldırıya uğrayarak ciddi şekilde yaralanmıştır.
Düşünce ve ifade özgürlüğü alanında da ciddi kısıtlamalar yaşanmıştır. Kadın gazetecilere yönelik soruşturmalar, davalar ve iddianameler bu baskıların bir parçası olarak öne çıkmaktadır. Ağustos ayı boyunca toplamda 25 hak ihlali vakası rapor edilmiştir; bu durum, basın özgürlüğüne yönelik sistematik baskıların ne kadar ciddi boyutlara ulaştığını göstermektedir.
Ayrıca, dijital platformlara yönelik çeşitli erişim engelleri de dikkat çekmiştir. 2 Ağustos’ta Instagram’a erişim engeli getirilmiş, bu engel 10 Ağustos’ta kaldırılmıştır. Ek olarak, Ağustos ayında birçok kişinin X (eski adıyla Twitter) hesabına erişim engeli getirilmiştir. Bu gelişmeler, dijital alanda da özgürlüklere yönelik kısıtlamaların arttığını göstermektedir.
Bu rapor, Türkiye’de kadın gazetecilerin maruz kaldığı ciddi hak ihlallerini ve basın özgürlüğüne yönelik tehditleri açıkça ortaya koymaktadır. Bu durum, ifade ve basın özgürlüğü açısından son derece endişe verici bir tablo çizmektedir.
| 2024 AĞUSTOS AYI KADIN GAZETECİLERE YÖNELİK HAK İHLALLERİ RAPORU İSTATİSTİKİ VERİLER |
1-) GAZETECİNİN YAŞAM HAKKI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER
| Saldırıya Uğrayan Gazeteciler | 1 |
| Gözaltına Alınan Gazeteciler | |
| Tutuklanan Gazeteciler | |
| Kötü Muameleye Maruz Kalan Gazeteciler | 15 |
| Tehdit Edilen Gazeteciler | |
| Haber Takibi Engellenen Gazeteciler | 2 |
| Hapishanelerde Gazetecilere Yönelik İhlaller |
2-) GAZETECİYE YÖNELİK DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ
| Hakkında Soruşturma Açılan Gazeteciler | ||
| Hakkında Dava Açılan Gazeteciler | 1 | |
| Cezalandırılan Gazeteciler | Kişi Sayısı | |
| Hapis Cezası | ||
| Yargılaması Devam Eden Gazeteciler | Dosya Sayısı | |
| Kişi Sayısı | ||
| Tutuklu Kadın Gazeteci Sayısı (1 – 31 Ağustos arası) | 6 | |
| 2024 AĞUSTOS AYI KADIN GAZETECİLERE YÖNELİK HAK İHLALLERİ RAPORU AYRINTILI VERİLER |
1-) GAZETECİNİN YAŞAM HAKKI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER
22 Ağustos 2024- MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın yapmış olduğu yazılı açıklamada medyayı hedef aldı. Semih, “Başta Halk TV, Sözcü TV ve Cumhuriyet gazetesi olmak üzere yandaş yayın kuruluşlarıyla FETÖ ve batı tarafından fonlanan medya; CHP’nin siyasi yolsuzluklarının peşine düşen ve milletin hakkını savunan herkese saldırarak susturmaya çalışmaktadır. CHP meddahı yayın kuruluşları, sabahtan akşama akşamdan sabaha MHP ile yatıp kalkmakta; her gün aleyhimizde telaşlı, ateşli manşetler atmaktadır. Hemen her gün, gerek Genel Başkanımız Sayın Devlet Bahçeli, gerekse partimiz hakkında ipe sapa gelmez, temelsiz ve mesnetsiz iddialar, görüşler ortaya atılmaktadır. Aslında; sürekli MHP aleyhtarlığının tekrarlandığı bir siyasi nakaratın arkasına, kirli bir ihanet ve iş birliği gizlenmektedir” ifadelerini kullandı.
23 Ağustos 2024- Türkiye, Federal Kurdistan Bölgese’nin Süleymaniye kentine bağlı Seyyid Sadık bölgesinde gazetecilerin bulunduğu araca SİHA ile saldırı düzenledi.
Saldırıda, Kürt gazetciler Hêro Bahadîn ve Gulistan Tara yaşamını yitirdi, 6 gazeteci yaralandı.
24 Ağustos 2024- MKG, DFG ve DİSK Basın-İş öncülüğünde gazeteciler Gulistan Tara ve Hêro Bahadîn’in katledilmesini Amed’e protesto eden çok sayıda gazeteci polisler tarafından darp edildi. Gazetecilerin haber takibi engellendi.
27 Ağustos 2024- Yalova’nın Armutlu ilçesinde kanoyla denize açıldıktan sonra kaybolan 2 kişinin yakınları, bölgede arama çalışmalarını takip eden DHA muhabiri Zehra Baykal’a saldırdı. Vücudunun çeşitli yerlerinden yaralanan Baykal’ın kulağına 8 dikiş atıldı.
2-) GAZETECİYE YÖNELİK DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ
21 Ağustos 2024- Eski Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’ün şikayeti üzerine gazeteci Dilan Esen hakkında başlatılan soruşturmada, haberin kamuoyunu bilgilendirme amacıyla yapıldığı, soyut iddia dışında yöneltilen suçların işlendiğini gösterir yeterli delil bulunmadığı belirtilerek, kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildi.
28 Ağustos 2024- Gazeteci Zeynep Kuray hakkında, sanal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından iddianame hazırlandı. İddianamede, Zeynep’in 2014 yılından bu yana sanal medya platformları facebook ve X (twitter) hesaplarındaki paylaşımlar ile Kuray’a ait olduğu iddia edilen youTube hesaplarındaki paylaşımlar yer aldı.
TUTUKLU GAZETECİLERİN LİSTESİ
1. Elif Ersoy – Yürüyüş Dergisi Yazı İşleri Sorumlusu
2. Hatice Duman – Atılım Gazetesi Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü
3. Özlem Seyhan – Gazeteci
4. Tülay Canpolat – Sabah Gazetesi Ankara Muhabiri
5. Selamet Turan – Gazeteci
6. Özden Kınık – Eski TRT çalışanı
