Özgür basına ve kadın gazetecilere yönelik baskılar her geçen gün artarak devam ediyor. Gazeteciler, mesleklerini icra ederken yalnızca ifade özgürlüğü ihlalleriyle değil, aynı zamanda toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılık, şiddet ve tehditlerle de karşı karşıya kalmaktadır. Bu baskılar, hem gazetecilerin mesleki özgürlüklerini hem de halkın doğru bilgiye erişim hakkını tehdit etmektedir.
2024 Kasım ayı boyunca gazetecilere yönelik gözaltılar, ev baskınları, tehditler, kötü muameleler ve sansür girişimleri dikkat çekici şekilde artmıştır. Özellikle Adıyaman’da JINNEWS muhabiri Derya Ren’in evine iki kez baskın düzenlenmesi, Batman’da JINNEWS muhabiri Pelşin Çetinkaya’nın haber takibi sırasında polis tarafından darp edilmesi ve İstanbul’da Hilal Köylü’nün mesleğini bırakmaya zorlanması, gazetecilere dönük sistematik baskıların en somut örnekleridir.
Bu süreçte, Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği Başkanı Roza Metina da 26 Kasım’da gözaltına alınmıştır. Roza Metina’nın yanı sıra gazeteciler Tuğçe Yılmaz, Suzan Demir, Havin Derya, Berfin Atlı ve Serap Güneş de ev baskınları sırasında gözaltına alınmıştır. Gazetecilere yönelik bu operasyonlar, yalnızca mesleki faaliyetleri hedef almakla kalmamakta, aynı zamanda kadın gazetecilerin toplumsal yaşamda var olma mücadelesine de bir saldırı niteliği taşımaktadır.
Gazetecilerin hedef alınması, onların yalnızca mesleklerini yapmalarını değil, aynı zamanda birer kadın olarak toplumsal yaşamda var olmalarını engellemeyi amaçlayan cinsiyet temelli bir saldırıdır. Gazetecilerin maruz bırakıldığı fiziksel ve psikolojik şiddet, tehdit ve yargı baskıları, cinsiyet ayrımcılığıyla birleşerek derinleşmektedir. Özgür basına yönelik bu baskı ortamı, gazetecilerin sesini kısmayı ve toplumda gerçeklerin duyulmasını engellemeyi hedeflemektedir.
Bu ihlallerin derhal sona erdirilmesi, gazetecilerin mesleklerini güvenli bir şekilde icra edebilmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için adımlar atılması zorunludur. Gazetecilere yönelik fiziksel ve psikolojik şiddetin failleri yargı önüne çıkarılmalı, basın özgürlüğünü kısıtlayan tüm uygulamalara son verilmelidir.
Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği olarak, baskılara karşı direnen gazetecilerin yanında olduğumuzu bir kez daha vurguluyoruz. Gazetecilerin sesi susturulamaz; gerçeklerin ışığı hiçbir zaman karartılamaz. Tüm kamuoyunu, kadın gazetecilere ve özgür basına sahip çıkmaya çağırıyoruz.
| 2024 KASIM AYI KADIN GAZETECİLERE YÖNELİK HAK İHLALLERİ RAPORU İSTATİSTİKİ VERİLER |
1-) GAZETECİNİN YAŞAM HAKKI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER
| Saldırıya Uğrayan | Gazeteci | 3 |
| Yayın Organı | 1 | |
| Öldürülen Gazeteciler | – | |
| Evine Baskın Düzenlenen Gazeteciler | 8 | |
| Gözaltına Alınan Gazeteciler | 9 | |
| İfadeye Çağırılan Gazeteciler | – | |
| Yakalama Kararı Çıkartılan Gazeteler | – | |
| Tutuklanan Gazeteciler | – | |
| Kötü Muameleye Maruz Kalan Gazeteciler | 4 | |
| Tehdit Edilen Gazeteciler | 5 | |
| Haber Takibi Engellenen Gazeteciler | 3 | |
| Hapishanelerde Gazetecilere Yönelik İhlaller | – | |
2-) GAZETECİYE YÖNELİK DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ
| Hakkında Soruşturma Açılan Gazeteciler | 7 | |
| Hakkında Dava Açılan Gazeteciler | 7 | |
| Cezalandırılan Gazeteciler | Kişi Sayısı | 7 |
| Hapis Cezası | 2 Yıl 3 Ay 15 gün | |
| Para Cezası | 7.080 TL | |
| Yargılaması Devam Eden Gazeteciler | Dosya Sayısı | 14 |
| Kişi Sayısı | 38 | |
| Tutuklu Gazeteci Sayısı (04 Ocak 2023 itibariyle) | 5 | |
3-) GAZETECİNİN EKONOMİK/SOSYAL HAKLARINA YÖNELİK İHLALLER
| İşine Son Verilen Gazeteciler | 1 |
| Basın Kartı İptal Edilen Gazeteciler | – |
4-) BASIN-MEDYA KURULUŞLARINA YÖNELİK ENGELLEME VE SANSÜR
| RTÜK Cezaları | Yayın Sayısı | 39 | |
| Ceza Sayısı | Program Durdurma | 3 | |
| Para Cezası | 39 Yayınına %3 İdari Para Cezası | ||
| Yayın Yasağı | 1 | ||
5-) İNTERNET-DİJİTAL MEDYA MECRALARINA YÖNELİK ERİŞİM ENGELİ
| Kapatılan İnternet Sitesi | 1 |
| Erişim Engeli Getirilen Haberler | 6 |
| Erişim Engeli Getirilen Sosyal Medya İçeriği | 3 |
| 2024 KASIM AYI KADIN GAZETECİLERE YÖNELİK HAK İHLALLERİ RAPORU AYRINTILI VERİLER |
1-) GAZETECİNİN YAŞAM HAKKI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER
01 Kasım 2024 Jinnews muhabiri Derya Ren’in haber takibi için gittiği Adıyaman’da Pirha Haber Ajansı muhabiri Kamber Yıldız ile kaldığı ev jandarmalar tarafından basıldı. Derya ve Kamber’in kaldığı ev jandarma baskınından birkaç dakika arayla bir kez daha farklı jandarma ekibi tarafından basıldı. Ayrıca jandarmanın gazetecilere, baskın için “Aramızda kalsın” dediği belirtildi
03 Kasım 2024 Yenidoğan Çetesi’ne yönelik soruşturmayı yürüten savcının “dosyadan el çektirildiği” iddia edilmesinin ardından başlatılan soruşturma kapsamında halktv.com.tr Gazete Pencere Yazı İşleri Müdürü Nilay Can gözaltına alındı. Nilay Can, bir gün sonra savcılık ifadelerinden sonra adli kontrol şartıyla serbest bırakılırdı.
05 Kasım 2024 Batman Belediyesi önündeki kayyım protestolarına yapılan polis saldırısında haber takibi yapan JINNEWS muhabiri Pelşin Çetinkaya darp edilerek gözaltına alındı. Pelşin Çetinkaya’nın yerde sürüklenerek gözaltına alınması görüntülere yansıdı. Gazetecilere İl Emniyet Müdürlüğü’ne kadar şiddet uygulandığı ve sağlık kontrolüne götürülmediği öğrenildi. Pelşin Çetinkaya gece saatlerinde emniyet işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
05 Kasım 2024 İstanbul Kadıköy’de kayyıma karşı yapılan eylemi takip Mezopotamya Ajansı muhabiri Yeşim Tükel polisler tarafından darp edildi.
08 Kasım 2024 Batman’da kayyım protestolarını takip eden Mezopotamya Ajansı (MA) ve JINNEWS muhabirleri ile Yeni Yaşam Gazetesi çalışanları kendilerini polis diye tanıtan kişiler tarafından tehdit edildi.
09 Kasım 2024 Batman’da kayyım protestoları sürerken, rasgale atılan gaz nedeniyle Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Heval Önkol yoğun gazdan kaynaklı hastaneye kaldırıldı.
12 Kasım 2024 MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, gazeteci Hilal Köylü’nün Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Çözüm Süreci konusunda bir görüş ayrılığı yaşayıp yaşamadıkları sorusuna sinirlendi. Köylü’den mesleği bırakmasını istedi.
12 Kasım 2024 Elazığ’da yerel bir televizyon kanalında haber sunucusu olarak çalışan Semra Demirelli isimli kadın, erkek arkadaşı Vahap Selim Çetin tarafından uğradığı silahlı saldırıda ağır yaralandı.
22 Kasım 2024 Özgür Gelecek İzmir Bürosuna bugün yapılan polis baskınında bilgisayar, dergi ve kitaplara el konuldu.
25 Kasım 2024 İstanbul’da 25 Kasım etkinliklerini takip eden Özgür Yurttaş muhabiri İrem Kabataş gözaltına alındı. İfade işlemlerinin ardından 26 Kasım günü gece saatlerinde serbest bırakıldı.
26 Kasım 2024 Ankara ve Eskişehir merkezli ilde gerçekleştirilen operasyonlarda Gazeteci Tuğce Yılmaz, Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği Başkanı Gazeteci Roza Metina (Sultan Mercan), Gazeteci Suzan Demir, Gazeteci Havin Derya, Gazeteci Berfin Atlı, Gazeteci Serap Güneş gözaltına alındı. Gazeteci Gülcan Dereli’nin de İstanbul’da kaldığı eve baskın yapıldığı ancak Gazeteci Gülcan Dereli’nin evde olmadığı öğrenildi.
27 Kasım 2024 Eskişehir merkezli yürütülen bir soruşturma kapsamında birçok kentte yapılan ev baskınlarının ardından gözaltına alınan gazeteciler kötü muameleye maruz kaldıklarını anlattı. İstanbul’dan Eskişehir’e getirilen gazetecilerin sekiz saat süren yolculuk boyunca kelepçeli tutulduğu öğrenildi.
2-) GAZETECİYE YÖNELİK DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ
01 Kasım 2024 Gazeteci Perihan Kaya’nın “örgüt üyesi olmak” ve “örgüt propagandası yapmak” suçlamalarıyla yeniden yargılandığı davanın beşinici duruşması Diyarbakır 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, yurtdışına gönderilen talimatın sonucunun beklenmesine ve Adalet Bakanlığı’ndan işlemin akıbetinin sorulmasına karar vererek duruşmayı 21 Mart 2025’e erteledi.
01 Kasım 2024 İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı, gazeteciler Semra Turan ve Melike Aydın hakkında yürütülen soruşturmayı tamamladı. Savcılık, “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla hazırladığı iddianamesini gönderdiği, İzmir 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesi iddianameyi kabul etti. Ayrı ayrı hazırlanan iddianamelere ilişkin açılan davaların ilk duruşmaların 10 Şubat’ta görülmesine karar verildi. İddianameyi kabul eden mahkeme, gazetecilerin ev hapsi adli kontrol tedbirinin kaldırılması talebini, “delillerin toplanmamış olması” gerekçesiyle reddetti.
05 Kasım 2024 Mezopotamya Ajansı muhabiri (MA) Delal Akyüz’ün “örgüte yardım” (TCK 314) iddiasıyla yeniden yargılandığı davanın üçüncü duruşması 5 Kasım 2024 günü İzmir 20. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Gazeteci Delal Akyüz duruşmalardan vareste tutulmayı talep etti. Mahkeme talebi kabul etti. Delal Akyüz hakkındaki yurt dışı yasağının devamına hükmeden mahkeme, davayı 17 Aralık 2024 tarihine erteledi.
07 Kasım 2024 Gazeteci Sedef Kabaş hakkında “Cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) iddiasıyla açılan davanın beşinci duruşması 7 Kasım 2024 günü Anadolu 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Dava, Sedef Kabaş’ın İstanbul 36. Asliye Ceza Mahkemesi ve Anadolu 7. Asliye Ceza Mahkemesinde devam eden davalarında verilen kararların neticesinin beklenmesi gerektiğinden 25 Şubat 2025’e erteledi.
07 Kasım 2024 Sibel Tekin’in dokuz yıl önce NTV Ankara Temsilciliği’ndeki bir protestoyu takip ettiği için “örgüt propagandası yapmak” ve “iş ve çalışma hürriyetinin ihlali” suçlamalarıyla yargılandığı davanın dördüncü duruşması, Ankara 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, suçlamaya ilişkin yeterli delil bulunmadığı ve suçun işlendiğinin sabit olmadığı gerekçesiyle Sibel Tekin’in beraatine karar verdi.
08 Kasım 2024 Ev hapsinde olan gazeteci Delal Akyüz’ hakkında iddianame düzenlendi. İddianamede Akyüz’ün haberleri, çalıştığı ajansın yayın politikası, haber kaynaklarıyla telefon görüşmeleri ve haber arşivi “örgüt üyesi olma” iddiasına delil gösterildi. 44 sayfalık iddianamede “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla 15 yıla kadar hapis cezası istendi. İzmir 13. Ağır Ceza Mahkemesi, duruşma tarihini 10 Şubat 2025 olarak belirledi.
12 Kasım 2024 MHP Milletvekili Sermet Atay’ın şikayeti üzerine BirGün gazetesi yazarı Gözde Bedeloğlu hakkında, “kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret” (TCK 125/3) suçlamasıyla açılan davanın dördüncü duruşması 12 Kasım 2024 günü İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Mahkeme, “hakaret” suçunu işlediği sabit olduğu gerekçesiyle Bedeloğlu’nun 7 bin 80 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına karar verdi. Mahkeme, duruşmadaki tutum ve davranışlarını göz önünde bulundurarak Gözde Bedeloğlu hakkındaki hükmün açıklanmasını geri bıraktı. Gözde Bedeloğlu, 9 Nisan 2023 tarihinde BirGün gazetesinin internet sitesinde yayımlanan “Dünden bugüne ‘devleti koruyanlar” başlıklı yazısı nedeniyle yargılanıyordu.
13 Kasım 2024 Etkin Haber Ajansı (ETHA) eski editörü İsminaz Temel, ajansın eski muhabiri Havva Cuştan da aralarında bulunduğu 23 kişinin “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” iddialarıyla yargılandığı davanın 28’inci duruşması İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Duruşma 21 Ocak 2025 tarihine ertelendi.
14 Kasım 2024 Gazeteci Melisa Gülbaş hakkında yaptığı haber gerekçe gösterilerek Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Dr. Mehmet Turan’ın şikâyeti üzerine “kamu görevlisine hakaret” (TCK 125/3) suçlamasıyla açılan davanın ikinci duruşması 14 Kasım 2024 günü İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Mahkeme hakiminin raporlu olması nedeniyle dosya üzerinden görülen dava 15 Nisan 2025 tarihine ertelendi.
19 Kasım 2024 Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının yürüttüğü soruşturma kapsamında 16 Haziran 2022’de tutuklanan ve bir yılı aşkın bir süre tutuklu kaldıktan sonra ilk mahkemede tahliye edilen gazetecilerin duruşması görüldü. Tutuksuz yargılanan 20 gazeteci hakkında “örgüt üyesi olma” iddiasıyla açılan dava Diyarbakır 4’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada ara kararını açıklayan mahkeme, bir önceki celsede verilen arama kararlarının tamamının sonuçlarını, el konulan ve iadesi kararı verilen dijital materyallerin iadesinin sağlanması için İl Emniyet Müdürlüğüne müzekkere yazılmasına karar verdi. Mahkeme yurtdışı adli kontrol yasağının ise devamına karar verdi. Duruşma 15 Mayıs 2025’e ertelendi.
20 Kasım 2024 Diyarbakır’daki gazetecilere yönelik operasyonları protesto etmek için 29 Nisan 2023’te Kadıköy’de bir araya gelen ve darbedilerek gözaltına alınan Evrensel muhabiri Eylem Nazlıer ile Serpil Ünal, Yadigar Aygün, Pınar Gayıp, Zeynep Kuray ve Esra Soybir hakkında “2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na Muhalefet Etmek’ten” haklarında dava açıldı. Anadolu Adliyesi 22’nci Asliye Ceza Mahkemesi gazetecilere 5’er ay hapis cezası verildi. Mahkeme, gazeteci Serpil Ünal’a ise denetim süresi içinde eyleme katılmak gerekçesiyle adli para cezası da verdi. Kararın hükmünün açıklanmasını geri bırakan mahkeme, 31 Ekim’de verdiği kararın gerekçesini açıkladı. Gerekçeli kararda, açıklamanın önceden bildirilmemesi gerekçeler arasında yer aldı.
22 Kasım 2024 Gazeteci Beritan Canözer, 2013 ile 2016 yılları arasında dijital medya hesaplarında yaptığı haber içerikli paylaşımlar gerekçe gösterilerek 2019 yılında hakkında, “Basın ve yayın yoluyla örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla dava açılmıştı. Diyarbakır 11’inci Ağır Ceza Mahkemesi, Canözer’in dijital medyada yaptığı paylaşımlar ve beğenilerden kaynaklı 1 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası verdi. Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 2’nci Ceza Dairesi, Canözer’in avukatının istinaf talebini esastan reddetmesi üzerine davayı 2021 yılında Yargıtay’a taşıdı. Temyiz incelemesini 2024 yılında tamamlayan Yargıtay 3’üncü Ağır Ceza Mahkemesi, istinaf mahkemesinin kararında hukuka aykırılık bulunmadığını belirterek cezanın onanmasına karar verdi.
26 Kasım 2024 Gazeteci Nurcan Yalçın’ın, “örgüt üyesi olmak” ve “Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkındaki Kanun’a muhalefet etmek” iddialarıyla yargılandığı davanın ikinci duruşması Diyarbakır 9. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Gazeteci Yalçın’ın yargılandığı davanın ikinci duruşmasında mahkeme, gazeteci Kibriye Evren’in tanık olarak dinlenmesine ve Yalçın hakkındaki yurtdışına çıkış yasağının devamına karar verdi.
28 Kasım 2024 Aralarında Gazeteci Ayşenur Arslan’ın da bulunduğu 9 gazeteciye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eski avukatı Mustafa Doğan İnal’ın şikâyeti üzerine “aleni hakaret” ve “iftira” suçlamalarıyla yargılanmaya devam ediyor. Davanın onuncu duruşması İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
3-) GAZETECİNİN EKONOMİK VE SOSYAL HAKLARINA YÖNELİK İHLALLER
21 Kasım 2024 Kayyım atanan Esenyurt Belediyesi’nde gazeteci olarak çalışan Zehra Çelik Temizlik İşleri Müdürlüğü’ne atandığı belirtildi.
4-) BASIN-MEDYA KURULUŞLARINA YÖNELİK ENGELLEME VE SANSÜR
04 Kasım 2024 Yeni Yaşam Gazetesi’nin 4 Kasım tarihli sayısı hakkında Büyükçekmece Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliği’nce PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın fotoğrafının bulunmasından dolayı toplatma kararı verildi.
05 Kasım 2024 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), yayın lisansı almadan yayın hizmeti sunduğu tespit edilen Karar Gazetesi‘ne (karar.com) ve Sputnik Türkiye‘ye (anlatilaninotesi.com.tr) lisans ücretini ödemeleri veya yayın hizmetlerine son vermeleri için 72 saat süre tanıdı.
07 Kasım 2024 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Türk Havacılık ve Uzay Sanayii’ne (TUSAŞ) yönelik saldırıda yayın yasağını ihlal ettikleri gerekçesiyle CNN Türk, NTV, TGRT, Show TV, Flash Haber, SZC TV, Akit TV, Meltem TV, Beyaz TV, Tele 1, Halk TV, TV 100, Kanal 3’e yüzde üç idari para cezası uyguladı.
07 Kasım 2024 RTÜK, kayyım atamalarının konuşulduğu programda Merdan Yanardağ’ın “kayyım giyotini”, Emre Kongar’ın “Türkiye’yi taş devrine geri döndürdüler” ifadelerinin eleştiri sınırını aştığı gerekçesiyle TELE1’e yüzde üç idari para cezasi verdi.
07 Kasım 2024 RTÜK, Halk TV’ye CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın’ın “yeni çözüm süreci”ni “2015 yılında polislerin öldürülmesi, Suruç Katliamı ve Gar Katliamı” ile birlikte anlattığı konuşmasının eleştiri sınırlarını aştığı iddiasıyla yüzde üç idari para cezası verdi.
07 Kasım 2024 RTÜK, Selçuk Tepeli’nin kayyum atamalarını eleştirirken, “Meclis üyeleri belediyeye sokulmadı. Ne oldu meclislere de mi kayyum atamaya başladınız?” sorusunu ses tonunu yükselterek sorması tarafsızlık ilkesinin ihlali sayıldı ve Now TV’ye yüzde üç idari para cezası uyguladı.
07 Kasım 2024 RTÜK, SZC TV’ye DP Milletvekili Cemal Enginyurt’un, Atatürk’e hakaret edenlere yönelik kullandığı “operasyon çocukları” ve Anıtkabir’de slogan atılmasını eleştirirken kullandığı “Defolun gidin” ifadeleri, “bireyleri aşağılamak” sayıldı ve yüzde 3 idari para cezası verdi.
07 Kasım 2024 RTÜK, Bursada Bugün TV’ye; sunucu Aysın Komitgan’ın FETÖ lideri Fethullah Gülen’in ölümü üzerine kullandığı “Ne diyelim mekânı cennet olsun” ifadesi nedeniyle oy birliğiyle 3 kez program durdurma ve yüzde 3 para cezası verdi.
07 Kasım 2024 RTÜK, ATV’de Esra Erol, Show TV’de Didem Arslan Yılmaz, Star TV’de Zahide Yetiş, Beyaz TV’de Esra Ezmeci, Kanal D’de Aslı Hünel, Now TV’de Fatih Ürek ve TV8’de Zuhal Topal tarafından sunulan gündüz kuşağı programlarına “genel ahlak ve ailenin korunması ilkelerinin ihlal edildiği” gerekçesiyle oy birliğiyle yüzde üç idari para cezası uyguladı.
07 Kasım 2024 RTÜK, Berat TV ve Kanal Ege’ye de usulsüz bitkisel gıda takviyesi pazarlama yayınları nedeniyle ceza kesti.
14 Kasım 2024 Dicle Fırat Gazeteciler Derneği’nin X hesabında (https://twitter.com/DFGDernegi/status/1846636615059259754) linkinde yer alan paylaşımın kaldırılması için X tarafından uyarı yapıldı.
17 Kasım 2024 Televizyonların gündüz kuşakları için daha önce de uyarılarda bulunan Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Ebubekir Şahin’den kurallara uyulmama halinin devam etmesi halinde bu programları ‘toptan kaldırma’ açıklaması geldi.
21 Kasım 2024 İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın, yasadışı bahis reklam ve teşvik iddiasıyla Acun Ilıcalı, TV8 ve Eksen digital platform yetkilileri hakkında soruşturma başlatmasının ardından Radyo ve Televizyon Üstü Kurulu da (RTÜK) inceleme başlattı. RTÜK tarafından hazırlanacak uzman raporu bir sonraki Üst Kurul toplantısında gündeme alınacak.
27 Kasım 2024 Radyo ve Televizyon üst Kurulu (RTÜK), MHP’den üç milletvekilinin istifasının değerlendirildiği ROTA programında kullanılan “Bahçeli’ye dosyayı Erdoğan vermiş” ve “Erdoğan görüntüleri izletmiş” alt yazıları “tarafsızlık-doğruluk” ilkeleriyle bağdaşmadığı gerekçesiyle Halk TV’ye yüzde 3 idari para cezası verdi.
27 Kasım 2024 RTÜK, “Yenidoğan Çetesi”nin konuşulduğu Arena programında İYİ Parti Grup Başkanvekili Turhan Çömez’in Sağlık Bakanı’nın İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü dönemi ile ilgili gündeme getirdiği iddialar, tarafsızlık-doğruluk ilkelerine aykırı bulunarak SZC TV’ye yüzde 3 idari para cezası verdi.
27 Kasım 2024 RTÜK, Flash Haber TV’ye, Sunucu Fatih Ertürk’ün Başkentte Gündem programında “Neden aynı şeyleri yapıp farklı sonuçlar bekliyoruz?” sorusuyla toplumun bir kesiminin kötü olaylara müstahak olduğunu ima ettiği ve ayrımcılık yaptığı gerekçesiyle yüzde 3 idari para cezası, Can Ataklı’nın “bazen de böyle tersten çakarlar işte”, “bu kadar kafasızlık olur mu ya” ifadeleri, kaba ve argo olduğu gerekçesiyle yüzde 3 idari para cezası verdi.
27 Kasım 2024 RTÜK, Tele1’e, program sunucusu Musa Özuğurlu’nun Gazeteci Yavuz Donat ile ilgili ifadeleri insan onuruna aykırı olduğu gerekçesiyle yüzde 3 idari para cezası verdi.
27 Kasım 2024 RTÜK, Kanal D’de yayınlanan Arka Sokaklar dizisinin, tarikatta küçük yaşta evlilik ve cinayet konusunun işlendiği bölümü, milli ve manevi değerlere aykırı bulunarak 2 kez program durdurma ve yüzde 3 para cezası verdi.
27 Kasım 2024 RTÜK, Şiddet sahneleri nedeniyle; “Sahipsizler” dizisi için Star TV’ye, “Yabani” dizisi için NOW TV’ye ve “Deha” dizisi için Show TV’ye 2 kez program durdurma ve yüzde 3 idari para cezası verdi.
27 Kasım 2024 RTÜK, S Sport+, EXXEN TV ve TV8’e spor karşılaşması yayınlarında yasa dışı bahis reklamlarına yer verdikleri gerekçesiyle yüzde 3 idari para cezası, TV8’e ayrıca reklam süresini aştığı gerekçesiyle yüzde 3 idari para cezası verdi.
Kasım ayı boyunca Türkiye çapında mahkemeler tarafından çeşitli haberler hakkında 18 kez yayın yasağı getirildi. (Not: Veri RTÜK’ten alınmıştır)
5-) İNTERNET-DİJİTAL MEDYA MECRALARINA YÖNELİK ERİŞİM ENGELİ
02 Kasım 2024 Dünyanın en büyük web3 sosyal metaverse platformu olarak tanımlanan ve kullanıcıların 3D avatar oluşturarak sohbet edebildiği yetişkinlere yönelik sosyal ağ IMVU’nun, App Store ve Google Play’deki uygulamalarının Türkiye’den indirilmesi engellenmişti. IMVU’nun imvu.com alan adı da Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliğinin 2 Kasım 2024 tarihli ve 2024/14737 sayılı kararıyla erişime engellendi.
04 Kasım 2024 Cinayetle sonuçlanan silahlı saldırı Cumhuriyet, Sabah Tv ile Oda Tv haberleri, 5651 sayılı Kanunun 8/A maddesi uyarınca erişime engellendi.
12 Kasım 2024 İfade Özgürlüğü Derneği’nin web sitesindeki 15 Ekim 2024 tarihli bir içerik ve EngelliWeb projesinin X hesabından yapılan paylaşım, millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması gerekçesiyle, Mardin 2. Sulh Ceza Hakimliğinin 12 Kasım 2024 tarihli ve 2024/3519 sayılı kararıyla erişime engellendi.
16 Kasım 2024 Gazeteci Medine Mamedoğlu’nun 10 Kasım 2024 tarihinde yaptığı bir paylaşıma Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından, Mardin 2. Sulh Ceza Hakimliği 2024/3587 D. İş kararıyla 16 Kasım’da Twitter’a iletilen içeriğin çıkarılması kararı verildi.
18 Kasım 2024 İfade Özgürlüğü Derneği kurucularından Prof. Dr. Yaman Akdeniz’in açıklamalarına yer veren Diken’in, “Mahkemeden ‘yasaya aykırı’ karar: ‘AKP’li belediyede vurgun’ haberine erişim engeli” başlıklı haberi, millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması gerekçesiyle, Midyat Sulh Ceza Hakimliğinin 18 Kasım 2024 tarihli ve 2024/1978 sayılı kararıyla erişime engellendi. Söz konusu haberde, 5651 sayılı Yasanın “kişilik hakları ihlalleriyle ilgili” 9. maddesinin yürürlükten kalkmasının ardından, Midyat Sulh Ceza Hakimliğinin, 5651 sayılı Yasanın 8/A maddesi kapsamında ancak “kişilik haklarına” atıfta bulunarak usule ve yasaya aykırı bir erişim engelleme kararı verdiği eleştiriliyordu.
20 Kasım 2024 TikTok fenomenleri Cansum Şener ve Çağlayan Yıldırım arasında Ankara’da yaşanan silahlı yaralama olayının ardından, TikTok’ta canlı yayımlanan şiddet içerikli görüntüler ve Cumhuriyet, Son Dakika ile Haberler.com haberleri kamu düzeninin korunması ve suç işlenmesinin önlenmesi gerekçesiyle, Ankara Batı Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliğinin kararıyla erişime engellendi.
TUTUKLU GAZETECİLERİN LİSTESİ
Özgür basına ve kadın gazetecilere yönelik baskılar her geçen gün artarak devam ediyor. Gazeteciler, mesleklerini icra ederken yalnızca ifade özgürlüğü ihlalleriyle değil, aynı zamanda toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılık, şiddet ve tehditlerle de karşı karşıya kalmaktadır. Bu baskılar, hem gazetecilerin mesleki özgürlüklerini hem de halkın doğru bilgiye erişim hakkını tehdit etmektedir.
2024 Kasım ayı boyunca gazetecilere yönelik gözaltılar, ev baskınları, tehditler, kötü muameleler ve sansür girişimleri dikkat çekici şekilde artmıştır. Özellikle Adıyaman’da JINNEWS muhabiri Derya Ren’in evine iki kez baskın düzenlenmesi, Batman’da JINNEWS muhabiri Pelşin Çetinkaya’nın haber takibi sırasında polis tarafından darp edilmesi ve İstanbul’da Hilal Köylü’nün mesleğini bırakmaya zorlanması, gazetecilere dönük sistematik baskıların en somut örnekleridir.
Bu süreçte, Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği Başkanı Roza Metina da 26 Kasım’da gözaltına alınmıştır. Roza Metina’nın yanı sıra gazeteciler Tuğçe Yılmaz, Suzan Demir, Havin Derya, Berfin Atlı ve Serap Güneş de ev baskınları sırasında gözaltına alınmıştır. Gazetecilere yönelik bu operasyonlar, yalnızca mesleki faaliyetleri hedef almakla kalmamakta, aynı zamanda kadın gazetecilerin toplumsal yaşamda var olma mücadelesine de bir saldırı niteliği taşımaktadır.
Gazetecilerin hedef alınması, onların yalnızca mesleklerini yapmalarını değil, aynı zamanda birer kadın olarak toplumsal yaşamda var olmalarını engellemeyi amaçlayan cinsiyet temelli bir saldırıdır. Gazetecilerin maruz bırakıldığı fiziksel ve psikolojik şiddet, tehdit ve yargı baskıları, cinsiyet ayrımcılığıyla birleşerek derinleşmektedir. Özgür basına yönelik bu baskı ortamı, gazetecilerin sesini kısmayı ve toplumda gerçeklerin duyulmasını engellemeyi hedeflemektedir.
Bu ihlallerin derhal sona erdirilmesi, gazetecilerin mesleklerini güvenli bir şekilde icra edebilmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için adımlar atılması zorunludur. Gazetecilere yönelik fiziksel ve psikolojik şiddetin failleri yargı önüne çıkarılmalı, basın özgürlüğünü kısıtlayan tüm uygulamalara son verilmelidir.
Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği olarak, baskılara karşı direnen gazetecilerin yanında olduğumuzu bir kez daha vurguluyoruz. Gazetecilerin sesi susturulamaz; gerçeklerin ışığı hiçbir zaman karartılamaz. Tüm kamuoyunu, kadın gazetecilere ve özgür basına sahip çıkmaya çağırıyoruz.
| 2024 KASIM AYI KADIN GAZETECİLERE YÖNELİK HAK İHLALLERİ RAPORU İSTATİSTİKİ VERİLER |
1-) GAZETECİNİN YAŞAM HAKKI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER
| Saldırıya Uğrayan | Gazeteci | 3 |
| Yayın Organı | 1 | |
| Öldürülen Gazeteciler | – | |
| Evine Baskın Düzenlenen Gazeteciler | 8 | |
| Gözaltına Alınan Gazeteciler | 9 | |
| İfadeye Çağırılan Gazeteciler | – | |
| Yakalama Kararı Çıkartılan Gazeteler | – | |
| Tutuklanan Gazeteciler | – | |
| Kötü Muameleye Maruz Kalan Gazeteciler | 4 | |
| Tehdit Edilen Gazeteciler | 5 | |
| Haber Takibi Engellenen Gazeteciler | 3 | |
| Hapishanelerde Gazetecilere Yönelik İhlaller | – | |
2-) GAZETECİYE YÖNELİK DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ
| Hakkında Soruşturma Açılan Gazeteciler | 7 | |
| Hakkında Dava Açılan Gazeteciler | 7 | |
| Cezalandırılan Gazeteciler | Kişi Sayısı | 7 |
| Hapis Cezası | 2 Yıl 3 Ay 15 gün | |
| Para Cezası | 7.080 TL | |
| Yargılaması Devam Eden Gazeteciler | Dosya Sayısı | 14 |
| Kişi Sayısı | 38 | |
| Tutuklu Gazeteci Sayısı (04 Ocak 2023 itibariyle) | 5 | |
3-) GAZETECİNİN EKONOMİK/SOSYAL HAKLARINA YÖNELİK İHLALLER
| İşine Son Verilen Gazeteciler | 1 |
| Basın Kartı İptal Edilen Gazeteciler | – |
4-) BASIN-MEDYA KURULUŞLARINA YÖNELİK ENGELLEME VE SANSÜR
| RTÜK Cezaları | Yayın Sayısı | 39 | |
| Ceza Sayısı | Program Durdurma | 3 | |
| Para Cezası | 39 Yayınına %3 İdari Para Cezası | ||
| Yayın Yasağı | 1 | ||
5-) İNTERNET-DİJİTAL MEDYA MECRALARINA YÖNELİK ERİŞİM ENGELİ
| Kapatılan İnternet Sitesi | 1 |
| Erişim Engeli Getirilen Haberler | 6 |
| Erişim Engeli Getirilen Sosyal Medya İçeriği | 3 |
| 2024 KASIM AYI KADIN GAZETECİLERE YÖNELİK HAK İHLALLERİ RAPORU AYRINTILI VERİLER |
1-) GAZETECİNİN YAŞAM HAKKI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER
01 Kasım 2024 Jinnews muhabiri Derya Ren’in haber takibi için gittiği Adıyaman’da Pirha Haber Ajansı muhabiri Kamber Yıldız ile kaldığı ev jandarmalar tarafından basıldı. Derya ve Kamber’in kaldığı ev jandarma baskınından birkaç dakika arayla bir kez daha farklı jandarma ekibi tarafından basıldı. Ayrıca jandarmanın gazetecilere, baskın için “Aramızda kalsın” dediği belirtildi
03 Kasım 2024 Yenidoğan Çetesi’ne yönelik soruşturmayı yürüten savcının “dosyadan el çektirildiği” iddia edilmesinin ardından başlatılan soruşturma kapsamında halktv.com.tr Gazete Pencere Yazı İşleri Müdürü Nilay Can gözaltına alındı. Nilay Can, bir gün sonra savcılık ifadelerinden sonra adli kontrol şartıyla serbest bırakılırdı.
05 Kasım 2024 Batman Belediyesi önündeki kayyım protestolarına yapılan polis saldırısında haber takibi yapan JINNEWS muhabiri Pelşin Çetinkaya darp edilerek gözaltına alındı. Pelşin Çetinkaya’nın yerde sürüklenerek gözaltına alınması görüntülere yansıdı. Gazetecilere İl Emniyet Müdürlüğü’ne kadar şiddet uygulandığı ve sağlık kontrolüne götürülmediği öğrenildi. Pelşin Çetinkaya gece saatlerinde emniyet işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
05 Kasım 2024 İstanbul Kadıköy’de kayyıma karşı yapılan eylemi takip Mezopotamya Ajansı muhabiri Yeşim Tükel polisler tarafından darp edildi.
08 Kasım 2024 Batman’da kayyım protestolarını takip eden Mezopotamya Ajansı (MA) ve JINNEWS muhabirleri ile Yeni Yaşam Gazetesi çalışanları kendilerini polis diye tanıtan kişiler tarafından tehdit edildi.
09 Kasım 2024 Batman’da kayyım protestoları sürerken, rasgale atılan gaz nedeniyle Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Heval Önkol yoğun gazdan kaynaklı hastaneye kaldırıldı.
12 Kasım 2024 MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, gazeteci Hilal Köylü’nün Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Çözüm Süreci konusunda bir görüş ayrılığı yaşayıp yaşamadıkları sorusuna sinirlendi. Köylü’den mesleği bırakmasını istedi.
12 Kasım 2024 Elazığ’da yerel bir televizyon kanalında haber sunucusu olarak çalışan Semra Demirelli isimli kadın, erkek arkadaşı Vahap Selim Çetin tarafından uğradığı silahlı saldırıda ağır yaralandı.
22 Kasım 2024 Özgür Gelecek İzmir Bürosuna bugün yapılan polis baskınında bilgisayar, dergi ve kitaplara el konuldu.
25 Kasım 2024 İstanbul’da 25 Kasım etkinliklerini takip eden Özgür Yurttaş muhabiri İrem Kabataş gözaltına alındı. İfade işlemlerinin ardından 26 Kasım günü gece saatlerinde serbest bırakıldı.
26 Kasım 2024 Ankara ve Eskişehir merkezli ilde gerçekleştirilen operasyonlarda Gazeteci Tuğce Yılmaz, Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği Başkanı Gazeteci Roza Metina (Sultan Mercan), Gazeteci Suzan Demir, Gazeteci Havin Derya, Gazeteci Berfin Atlı, Gazeteci Serap Güneş gözaltına alındı. Gazeteci Gülcan Dereli’nin de İstanbul’da kaldığı eve baskın yapıldığı ancak Gazeteci Gülcan Dereli’nin evde olmadığı öğrenildi.
27 Kasım 2024 Eskişehir merkezli yürütülen bir soruşturma kapsamında birçok kentte yapılan ev baskınlarının ardından gözaltına alınan gazeteciler kötü muameleye maruz kaldıklarını anlattı. İstanbul’dan Eskişehir’e getirilen gazetecilerin sekiz saat süren yolculuk boyunca kelepçeli tutulduğu öğrenildi.
2-) GAZETECİYE YÖNELİK DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ
01 Kasım 2024 Gazeteci Perihan Kaya’nın “örgüt üyesi olmak” ve “örgüt propagandası yapmak” suçlamalarıyla yeniden yargılandığı davanın beşinici duruşması Diyarbakır 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, yurtdışına gönderilen talimatın sonucunun beklenmesine ve Adalet Bakanlığı’ndan işlemin akıbetinin sorulmasına karar vererek duruşmayı 21 Mart 2025’e erteledi.
01 Kasım 2024 İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı, gazeteciler Semra Turan ve Melike Aydın hakkında yürütülen soruşturmayı tamamladı. Savcılık, “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla hazırladığı iddianamesini gönderdiği, İzmir 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesi iddianameyi kabul etti. Ayrı ayrı hazırlanan iddianamelere ilişkin açılan davaların ilk duruşmaların 10 Şubat’ta görülmesine karar verildi. İddianameyi kabul eden mahkeme, gazetecilerin ev hapsi adli kontrol tedbirinin kaldırılması talebini, “delillerin toplanmamış olması” gerekçesiyle reddetti.
05 Kasım 2024 Mezopotamya Ajansı muhabiri (MA) Delal Akyüz’ün “örgüte yardım” (TCK 314) iddiasıyla yeniden yargılandığı davanın üçüncü duruşması 5 Kasım 2024 günü İzmir 20. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Gazeteci Delal Akyüz duruşmalardan vareste tutulmayı talep etti. Mahkeme talebi kabul etti. Delal Akyüz hakkındaki yurt dışı yasağının devamına hükmeden mahkeme, davayı 17 Aralık 2024 tarihine erteledi.
07 Kasım 2024 Gazeteci Sedef Kabaş hakkında “Cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) iddiasıyla açılan davanın beşinci duruşması 7 Kasım 2024 günü Anadolu 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Dava, Sedef Kabaş’ın İstanbul 36. Asliye Ceza Mahkemesi ve Anadolu 7. Asliye Ceza Mahkemesinde devam eden davalarında verilen kararların neticesinin beklenmesi gerektiğinden 25 Şubat 2025’e erteledi.
07 Kasım 2024 Sibel Tekin’in dokuz yıl önce NTV Ankara Temsilciliği’ndeki bir protestoyu takip ettiği için “örgüt propagandası yapmak” ve “iş ve çalışma hürriyetinin ihlali” suçlamalarıyla yargılandığı davanın dördüncü duruşması, Ankara 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, suçlamaya ilişkin yeterli delil bulunmadığı ve suçun işlendiğinin sabit olmadığı gerekçesiyle Sibel Tekin’in beraatine karar verdi.
08 Kasım 2024 Ev hapsinde olan gazeteci Delal Akyüz’ hakkında iddianame düzenlendi. İddianamede Akyüz’ün haberleri, çalıştığı ajansın yayın politikası, haber kaynaklarıyla telefon görüşmeleri ve haber arşivi “örgüt üyesi olma” iddiasına delil gösterildi. 44 sayfalık iddianamede “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla 15 yıla kadar hapis cezası istendi. İzmir 13. Ağır Ceza Mahkemesi, duruşma tarihini 10 Şubat 2025 olarak belirledi.
12 Kasım 2024 MHP Milletvekili Sermet Atay’ın şikayeti üzerine BirGün gazetesi yazarı Gözde Bedeloğlu hakkında, “kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret” (TCK 125/3) suçlamasıyla açılan davanın dördüncü duruşması 12 Kasım 2024 günü İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Mahkeme, “hakaret” suçunu işlediği sabit olduğu gerekçesiyle Bedeloğlu’nun 7 bin 80 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına karar verdi. Mahkeme, duruşmadaki tutum ve davranışlarını göz önünde bulundurarak Gözde Bedeloğlu hakkındaki hükmün açıklanmasını geri bıraktı. Gözde Bedeloğlu, 9 Nisan 2023 tarihinde BirGün gazetesinin internet sitesinde yayımlanan “Dünden bugüne ‘devleti koruyanlar” başlıklı yazısı nedeniyle yargılanıyordu.
13 Kasım 2024 Etkin Haber Ajansı (ETHA) eski editörü İsminaz Temel, ajansın eski muhabiri Havva Cuştan da aralarında bulunduğu 23 kişinin “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” iddialarıyla yargılandığı davanın 28’inci duruşması İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Duruşma 21 Ocak 2025 tarihine ertelendi.
14 Kasım 2024 Gazeteci Melisa Gülbaş hakkında yaptığı haber gerekçe gösterilerek Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Dr. Mehmet Turan’ın şikâyeti üzerine “kamu görevlisine hakaret” (TCK 125/3) suçlamasıyla açılan davanın ikinci duruşması 14 Kasım 2024 günü İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Mahkeme hakiminin raporlu olması nedeniyle dosya üzerinden görülen dava 15 Nisan 2025 tarihine ertelendi.
19 Kasım 2024 Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının yürüttüğü soruşturma kapsamında 16 Haziran 2022’de tutuklanan ve bir yılı aşkın bir süre tutuklu kaldıktan sonra ilk mahkemede tahliye edilen gazetecilerin duruşması görüldü. Tutuksuz yargılanan 20 gazeteci hakkında “örgüt üyesi olma” iddiasıyla açılan dava Diyarbakır 4’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada ara kararını açıklayan mahkeme, bir önceki celsede verilen arama kararlarının tamamının sonuçlarını, el konulan ve iadesi kararı verilen dijital materyallerin iadesinin sağlanması için İl Emniyet Müdürlüğüne müzekkere yazılmasına karar verdi. Mahkeme yurtdışı adli kontrol yasağının ise devamına karar verdi. Duruşma 15 Mayıs 2025’e ertelendi.
20 Kasım 2024 Diyarbakır’daki gazetecilere yönelik operasyonları protesto etmek için 29 Nisan 2023’te Kadıköy’de bir araya gelen ve darbedilerek gözaltına alınan Evrensel muhabiri Eylem Nazlıer ile Serpil Ünal, Yadigar Aygün, Pınar Gayıp, Zeynep Kuray ve Esra Soybir hakkında “2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na Muhalefet Etmek’ten” haklarında dava açıldı. Anadolu Adliyesi 22’nci Asliye Ceza Mahkemesi gazetecilere 5’er ay hapis cezası verildi. Mahkeme, gazeteci Serpil Ünal’a ise denetim süresi içinde eyleme katılmak gerekçesiyle adli para cezası da verdi. Kararın hükmünün açıklanmasını geri bırakan mahkeme, 31 Ekim’de verdiği kararın gerekçesini açıkladı. Gerekçeli kararda, açıklamanın önceden bildirilmemesi gerekçeler arasında yer aldı.
22 Kasım 2024 Gazeteci Beritan Canözer, 2013 ile 2016 yılları arasında dijital medya hesaplarında yaptığı haber içerikli paylaşımlar gerekçe gösterilerek 2019 yılında hakkında, “Basın ve yayın yoluyla örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla dava açılmıştı. Diyarbakır 11’inci Ağır Ceza Mahkemesi, Canözer’in dijital medyada yaptığı paylaşımlar ve beğenilerden kaynaklı 1 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası verdi. Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 2’nci Ceza Dairesi, Canözer’in avukatının istinaf talebini esastan reddetmesi üzerine davayı 2021 yılında Yargıtay’a taşıdı. Temyiz incelemesini 2024 yılında tamamlayan Yargıtay 3’üncü Ağır Ceza Mahkemesi, istinaf mahkemesinin kararında hukuka aykırılık bulunmadığını belirterek cezanın onanmasına karar verdi.
26 Kasım 2024 Gazeteci Nurcan Yalçın’ın, “örgüt üyesi olmak” ve “Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkındaki Kanun’a muhalefet etmek” iddialarıyla yargılandığı davanın ikinci duruşması Diyarbakır 9. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Gazeteci Yalçın’ın yargılandığı davanın ikinci duruşmasında mahkeme, gazeteci Kibriye Evren’in tanık olarak dinlenmesine ve Yalçın hakkındaki yurtdışına çıkış yasağının devamına karar verdi.
28 Kasım 2024 Aralarında Gazeteci Ayşenur Arslan’ın da bulunduğu 9 gazeteciye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eski avukatı Mustafa Doğan İnal’ın şikâyeti üzerine “aleni hakaret” ve “iftira” suçlamalarıyla yargılanmaya devam ediyor. Davanın onuncu duruşması İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
3-) GAZETECİNİN EKONOMİK VE SOSYAL HAKLARINA YÖNELİK İHLALLER
21 Kasım 2024 Kayyım atanan Esenyurt Belediyesi’nde gazeteci olarak çalışan Zehra Çelik Temizlik İşleri Müdürlüğü’ne atandığı belirtildi.
4-) BASIN-MEDYA KURULUŞLARINA YÖNELİK ENGELLEME VE SANSÜR
04 Kasım 2024 Yeni Yaşam Gazetesi’nin 4 Kasım tarihli sayısı hakkında Büyükçekmece Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliği’nce PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın fotoğrafının bulunmasından dolayı toplatma kararı verildi.
05 Kasım 2024 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), yayın lisansı almadan yayın hizmeti sunduğu tespit edilen Karar Gazetesi‘ne (karar.com) ve Sputnik Türkiye‘ye (anlatilaninotesi.com.tr) lisans ücretini ödemeleri veya yayın hizmetlerine son vermeleri için 72 saat süre tanıdı.
07 Kasım 2024 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Türk Havacılık ve Uzay Sanayii’ne (TUSAŞ) yönelik saldırıda yayın yasağını ihlal ettikleri gerekçesiyle CNN Türk, NTV, TGRT, Show TV, Flash Haber, SZC TV, Akit TV, Meltem TV, Beyaz TV, Tele 1, Halk TV, TV 100, Kanal 3’e yüzde üç idari para cezası uyguladı.
07 Kasım 2024 RTÜK, kayyım atamalarının konuşulduğu programda Merdan Yanardağ’ın “kayyım giyotini”, Emre Kongar’ın “Türkiye’yi taş devrine geri döndürdüler” ifadelerinin eleştiri sınırını aştığı gerekçesiyle TELE1’e yüzde üç idari para cezasi verdi.
07 Kasım 2024 RTÜK, Halk TV’ye CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın’ın “yeni çözüm süreci”ni “2015 yılında polislerin öldürülmesi, Suruç Katliamı ve Gar Katliamı” ile birlikte anlattığı konuşmasının eleştiri sınırlarını aştığı iddiasıyla yüzde üç idari para cezası verdi.
07 Kasım 2024 RTÜK, Selçuk Tepeli’nin kayyum atamalarını eleştirirken, “Meclis üyeleri belediyeye sokulmadı. Ne oldu meclislere de mi kayyum atamaya başladınız?” sorusunu ses tonunu yükselterek sorması tarafsızlık ilkesinin ihlali sayıldı ve Now TV’ye yüzde üç idari para cezası uyguladı.
07 Kasım 2024 RTÜK, SZC TV’ye DP Milletvekili Cemal Enginyurt’un, Atatürk’e hakaret edenlere yönelik kullandığı “operasyon çocukları” ve Anıtkabir’de slogan atılmasını eleştirirken kullandığı “Defolun gidin” ifadeleri, “bireyleri aşağılamak” sayıldı ve yüzde 3 idari para cezası verdi.
07 Kasım 2024 RTÜK, Bursada Bugün TV’ye; sunucu Aysın Komitgan’ın FETÖ lideri Fethullah Gülen’in ölümü üzerine kullandığı “Ne diyelim mekânı cennet olsun” ifadesi nedeniyle oy birliğiyle 3 kez program durdurma ve yüzde 3 para cezası verdi.
07 Kasım 2024 RTÜK, ATV’de Esra Erol, Show TV’de Didem Arslan Yılmaz, Star TV’de Zahide Yetiş, Beyaz TV’de Esra Ezmeci, Kanal D’de Aslı Hünel, Now TV’de Fatih Ürek ve TV8’de Zuhal Topal tarafından sunulan gündüz kuşağı programlarına “genel ahlak ve ailenin korunması ilkelerinin ihlal edildiği” gerekçesiyle oy birliğiyle yüzde üç idari para cezası uyguladı.
07 Kasım 2024 RTÜK, Berat TV ve Kanal Ege’ye de usulsüz bitkisel gıda takviyesi pazarlama yayınları nedeniyle ceza kesti.
14 Kasım 2024 Dicle Fırat Gazeteciler Derneği’nin X hesabında (https://twitter.com/DFGDernegi/status/1846636615059259754) linkinde yer alan paylaşımın kaldırılması için X tarafından uyarı yapıldı.
17 Kasım 2024 Televizyonların gündüz kuşakları için daha önce de uyarılarda bulunan Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Ebubekir Şahin’den kurallara uyulmama halinin devam etmesi halinde bu programları ‘toptan kaldırma’ açıklaması geldi.
21 Kasım 2024 İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın, yasadışı bahis reklam ve teşvik iddiasıyla Acun Ilıcalı, TV8 ve Eksen digital platform yetkilileri hakkında soruşturma başlatmasının ardından Radyo ve Televizyon Üstü Kurulu da (RTÜK) inceleme başlattı. RTÜK tarafından hazırlanacak uzman raporu bir sonraki Üst Kurul toplantısında gündeme alınacak.
27 Kasım 2024 Radyo ve Televizyon üst Kurulu (RTÜK), MHP’den üç milletvekilinin istifasının değerlendirildiği ROTA programında kullanılan “Bahçeli’ye dosyayı Erdoğan vermiş” ve “Erdoğan görüntüleri izletmiş” alt yazıları “tarafsızlık-doğruluk” ilkeleriyle bağdaşmadığı gerekçesiyle Halk TV’ye yüzde 3 idari para cezası verdi.
27 Kasım 2024 RTÜK, “Yenidoğan Çetesi”nin konuşulduğu Arena programında İYİ Parti Grup Başkanvekili Turhan Çömez’in Sağlık Bakanı’nın İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü dönemi ile ilgili gündeme getirdiği iddialar, tarafsızlık-doğruluk ilkelerine aykırı bulunarak SZC TV’ye yüzde 3 idari para cezası verdi.
27 Kasım 2024 RTÜK, Flash Haber TV’ye, Sunucu Fatih Ertürk’ün Başkentte Gündem programında “Neden aynı şeyleri yapıp farklı sonuçlar bekliyoruz?” sorusuyla toplumun bir kesiminin kötü olaylara müstahak olduğunu ima ettiği ve ayrımcılık yaptığı gerekçesiyle yüzde 3 idari para cezası, Can Ataklı’nın “bazen de böyle tersten çakarlar işte”, “bu kadar kafasızlık olur mu ya” ifadeleri, kaba ve argo olduğu gerekçesiyle yüzde 3 idari para cezası verdi.
27 Kasım 2024 RTÜK, Tele1’e, program sunucusu Musa Özuğurlu’nun Gazeteci Yavuz Donat ile ilgili ifadeleri insan onuruna aykırı olduğu gerekçesiyle yüzde 3 idari para cezası verdi.
27 Kasım 2024 RTÜK, Kanal D’de yayınlanan Arka Sokaklar dizisinin, tarikatta küçük yaşta evlilik ve cinayet konusunun işlendiği bölümü, milli ve manevi değerlere aykırı bulunarak 2 kez program durdurma ve yüzde 3 para cezası verdi.
27 Kasım 2024 RTÜK, Şiddet sahneleri nedeniyle; “Sahipsizler” dizisi için Star TV’ye, “Yabani” dizisi için NOW TV’ye ve “Deha” dizisi için Show TV’ye 2 kez program durdurma ve yüzde 3 idari para cezası verdi.
27 Kasım 2024 RTÜK, S Sport+, EXXEN TV ve TV8’e spor karşılaşması yayınlarında yasa dışı bahis reklamlarına yer verdikleri gerekçesiyle yüzde 3 idari para cezası, TV8’e ayrıca reklam süresini aştığı gerekçesiyle yüzde 3 idari para cezası verdi.
Kasım ayı boyunca Türkiye çapında mahkemeler tarafından çeşitli haberler hakkında 18 kez yayın yasağı getirildi. (Not: Veri RTÜK’ten alınmıştır)
5-) İNTERNET-DİJİTAL MEDYA MECRALARINA YÖNELİK ERİŞİM ENGELİ
02 Kasım 2024 Dünyanın en büyük web3 sosyal metaverse platformu olarak tanımlanan ve kullanıcıların 3D avatar oluşturarak sohbet edebildiği yetişkinlere yönelik sosyal ağ IMVU’nun, App Store ve Google Play’deki uygulamalarının Türkiye’den indirilmesi engellenmişti. IMVU’nun imvu.com alan adı da Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliğinin 2 Kasım 2024 tarihli ve 2024/14737 sayılı kararıyla erişime engellendi.
04 Kasım 2024 Cinayetle sonuçlanan silahlı saldırı Cumhuriyet, Sabah Tv ile Oda Tv haberleri, 5651 sayılı Kanunun 8/A maddesi uyarınca erişime engellendi.
12 Kasım 2024 İfade Özgürlüğü Derneği’nin web sitesindeki 15 Ekim 2024 tarihli bir içerik ve EngelliWeb projesinin X hesabından yapılan paylaşım, millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması gerekçesiyle, Mardin 2. Sulh Ceza Hakimliğinin 12 Kasım 2024 tarihli ve 2024/3519 sayılı kararıyla erişime engellendi.
16 Kasım 2024 Gazeteci Medine Mamedoğlu’nun 10 Kasım 2024 tarihinde yaptığı bir paylaşıma Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından, Mardin 2. Sulh Ceza Hakimliği 2024/3587 D. İş kararıyla 16 Kasım’da Twitter’a iletilen içeriğin çıkarılması kararı verildi.
18 Kasım 2024 İfade Özgürlüğü Derneği kurucularından Prof. Dr. Yaman Akdeniz’in açıklamalarına yer veren Diken’in, “Mahkemeden ‘yasaya aykırı’ karar: ‘AKP’li belediyede vurgun’ haberine erişim engeli” başlıklı haberi, millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması gerekçesiyle, Midyat Sulh Ceza Hakimliğinin 18 Kasım 2024 tarihli ve 2024/1978 sayılı kararıyla erişime engellendi. Söz konusu haberde, 5651 sayılı Yasanın “kişilik hakları ihlalleriyle ilgili” 9. maddesinin yürürlükten kalkmasının ardından, Midyat Sulh Ceza Hakimliğinin, 5651 sayılı Yasanın 8/A maddesi kapsamında ancak “kişilik haklarına” atıfta bulunarak usule ve yasaya aykırı bir erişim engelleme kararı verdiği eleştiriliyordu.
20 Kasım 2024 TikTok fenomenleri Cansum Şener ve Çağlayan Yıldırım arasında Ankara’da yaşanan silahlı yaralama olayının ardından, TikTok’ta canlı yayımlanan şiddet içerikli görüntüler ve Cumhuriyet, Son Dakika ile Haberler.com haberleri kamu düzeninin korunması ve suç işlenmesinin önlenmesi gerekçesiyle, Ankara Batı Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliğinin kararıyla erişime engellendi.
TUTUKLU GAZETECİLERİN LİSTESİ
- Elif Ersoy – Yürüyüş Dergisi Yazı İşleri Sorumlusu
- Hatice Duman – Atılım Gazetesi Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü
- Lütfiye Burcu Kara – Mücedele Birliği Gazetesi
- Selamet Turan – Gazeteci
- Özden Kınık – TRT Eski Çalışanı
MEZOPOTAMYA KADIN GAZETECİLER DERNEĞİ (MKG)
