2025 YILI ŞUBAT AYI KADIN GAZETECİLERE YÖNELİK HAK İHLALLERİ RAPORU

NOT: Raporda yer alan veriler; Mezopotamya Ajansı, DFG, JINNEWS, Bianet, Evrensel, MLSA Turkey, expressioninterrupted.com, ifade.org.tr @engelliweb, freewebturkey.com ve çeşitli ulusal ve yerel gazetelerden edinilen bilgi, belge ve raporlamalardan derlenmiştir.

-Veriler değişkenlik arz edebilir. Derneğimizin yaptığı araştırmalar sonucu elde edilen rakamlar en azı ifade etmektedir, veriler daha fazla da olabilir.

-Raporda yer alan “cezaevian kadın gazeteci sayısı” bu gazetecilerin halen cezaevinde olduğu anlamına gelmez, tutuklanıp serbest bırakılmış da olabilirler.

Basın özgürlüğü, halkın doğru ve tarafsız bilgiye ulaşmasını sağlayan temel bir demokratik haktır. Ancak günümüzde özgür basına yönelik baskılar giderek artmakta, gazetecilik faaliyetleri suç unsuru gibi gösterilmektedir. Özellikle kadın gazeteciler, hem mesleklerini icra ettikleri hem de toplumsal cinsiyet eşitsizliği nedeniyle çok yönlü hak ihlallerine maruz kalmaktadır.

Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği (MKG) olarak, bağımsız basına yönelik baskı, sansür ve hak ihlallerine dair hazırladığımız 2025 Şubat Ayı  Gazetecilere Yönelik Hak İhlalleri Raporunu kamuoyuyla paylaşıyoruz. Raporumuz, gazetecilerin şiddete, gözaltılara, hukuksuz yargılamalara ve sansüre maruz kaldığını açıkça ortaya koymaktadır.

Gazeteciler, haber takibi yaparken fiziksel şiddete uğramakta, gözaltına alınmakta ve tutuklanmaktadır. Şubat ayında 3 gazeteci saldırıya uğramış, 4’ü gözaltına alınmış, 2’si ise tutuklanmıştır. Gazeteci Öznur Değer, evine yapılan polis baskınında ters kelepçeyle darp edilerek gözaltına alınmış, teknik ekipmanlarına el konulmuş ve ardından tutuklanmıştır. Gözaltında maruz kaldığı şiddete rağmen hastane raporunda “darp edilmediği” yönünde bir ifade yer almıştır. Van Büyükşehir Belediyesi’ne kayyım atanmasını takip eden gazeteciler Rabia Önver ve Medine Mamedoğlu, polis şiddetine maruz kalarak ters kelepçeyle gözaltına alınmıştır. Rabia Önver, ifadesi alınmasının ardından serbest bırakılmış ancak kamera ve telefonlarına el konulmuştur. Medine Mamedoğlu da ifadesinin ardından serbest bırakılmıştır. Elif Akgül, İstanbul merkezli bir soruşturma kapsamında Ankara’da gözaltına alınmış ve avukatıyla görüşme hakkı 24 saat boyunca engellenmiştir. Gözaltı süresi uzatıldıktan sonra 21 Şubat günü tutuklanarak cezaevine gönderilmiştir.

Bu olaylar, gazetecilerin görevlerini yerine getirirken sistematik baskı altında tutulduğunu ve hukuksuz uygulamalara maruz kaldığını bir kez daha göstermektedir.

Gazetecilere yönelik hukuki baskılar, onların mesleklerini özgürce yapmalarını engellemekte ve bağımsız medyayı susturma girişiminin bir parçası olarak kullanılmaktadır. Şubat ayında 2 gazeteci hakkında soruşturma açılmış, 3 gazeteciye dava açılmış ve toplamda 10 gazeteci tutuklu bulunmaktadır. Eylem Babayiğit, Necla Demir Arvas ve Reyhan Hacıoğlu, mesleki faaliyetleri nedeniyle “örgüt üyeliği” gibi ağır suçlamalarla yargılanmaktadır. Gazetecilerin televizyon programlarında dile getirdikleri konular, dijital medya paylaşımları ve haber içerikleri suç unsuru olarak gösterilmektedir. Melek Avcı, dijital medya paylaşımlarında haber içeriklerini paylaştığı için “örgüt propagandası” iddiasıyla yargılanmaktadır. Nevşin Mengü, bir röportajı nedeniyle “örgüt propagandası” iddiasıyla yargılanmış ve hakkında 1 yıl 3 ay hapis cezası verilmiştir.

Gazetecilere yönelik bu tür yargı süreçleri, basın özgürlüğünün yok edilmesi anlamına gelmektedir. Düşünce ve ifade özgürlüğü, demokratik toplumların temel taşlarından biridir ve gazeteciler, görevlerini yerine getirdikleri için cezalandırılmamalıdır.

Gazetecilere yönelik baskılar sadece fiziksel ve hukuki boyutta kalmamakta, dijital alanda da yoğun bir sansür uygulanmaktadır. Şubat ayında 3 haber sitesi kapatılmış, 9 dijital medya platformuna erişim engeli getirilmiştir. Kadın odaklı yayıncılık yapan JINNEWS’in Türkçe ve Kürtçe X (Twitter) hesapları ile Mezopotamya Ajansı, Amed Times, Serhat News, Artı Gerçek ve Özgür TV’nin dijital medya hesaplarına erişim engellenmiştir. Bunun yanı sıra, Amerika’nın Sesi Kürtçe servisi, Mezopotamya Ajansı, Sur Ajans’ın haber sitelerine erişim engeli getirilmiştir.

Dijital medya platformlarına getirilen bu erişim engelleri, halkın doğru bilgiye ulaşma hakkını doğrudan ihlal etmektedir. Basın özgürlüğü, yalnızca gazetecilerin değil, toplumun tamamının temel hakkıdır.

Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği olarak, bağımsız basına yönelik her türlü baskıyı kınıyor ve basın özgürlüğünü savunma konusundaki kararlılığımızı bir kez daha vurguluyoruz. Bağımsız gazetecilik, halkın haber alma hakkının güvencesidir. Ancak gazeteciler, hem mesleklerini yaparken hem de toplumsal cinsiyet eşitsizliği nedeniyle çifte baskıya maruz kalmaktadır. Bu durum, yalnızca gazetecilerin değil, tüm toplumun demokratik haklarını tehdit etmektedir.

Tüm demokratik kamuoyunu, gazetecilik mesleğine yönelik bu ağır saldırılara karşı ses çıkarmaya ve bağımsız basın ile dayanışmayı büyütmeye davet ediyoruz!

1) GAZETECİNİN YAŞAM HAKKI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER

2) GAZETECİYE YÖNELİK DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ

3) GAZETECİNİN EKONOMİK/SOSYAL HAKLARINA YÖNELİK İHLALLER

4) İNTERNET-DİJİTAL MEDYA MECRALARINA YÖNELİK ERİŞİM ENGELİ

1) GAZETECİNİN YAŞAM HAKKI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER

07 Şubat 2025 JinNews Haber Müdü Öznur Değer, Mardin’de sabah saatlerinde yapılan ev baskınında darp edilerek ters kelepçeyle gözaltına alındı. Evde yapılan aramanın ardından gazetecinin teknik malzemelerinde de el konuldu. Gözaltı sonrası tutuklama talebiyle hakimliğe sevk edilen gazeteci, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlarla suçlandı. Gazetecinin 19 Aralık’ta Kuzey ve Doğu Suriye’de haber takibi sırasında Türkiye’ye ait SİHA tarafından katledilen Gazeteci Cihan Bilgin ve Nazım Daştan ile ilgili yaptığı paylaşımlar da suç sayılıyor.

07 Şubat 2025 JinNews Haber Müdürü Öznur Değer tutuklandı.

07 Şubat 2025 JinNews Haber Müdürü Öznur Değer’in darp edildiğini söylemesine rağmen götürüldüğü hastanede muayene edilmede “darp edilmediği” yönünde” rapor hazırlandı.

12 Şubat 2025 Youtube yayınında söylediği sözler nedeniyle gözaltına alınan ve hakkında ev hapsi kararı verilen Gazeteci Özlem Gürses’in cezası sona erdi.

15 Şubat 2025 Van Büyükşehir Belediyesi’ne kayyum atanmasının ardından belediyeye yapılan baskında Gazeteci Rabia Önver ve Medine Mamedoğlu polis tarafından şiddete maruz bırakılarak ters kelepçeyle gözaltına alındı.

15 Şubat 2025 Van Belediyesi önünde haber takibi yaparken gözaltına alınan JinNews Muhabiri Rabia Öner, ifadesinin alınmasının ardından serbest bırakıldı. Ters kelepçeyle darp raporunun hazırlanmasını kabul etmeyen gazeteci adına hazırlanan raporda darp olmadığı bilgisi geçildi. Gazeteci Rabia Önver’in kamera ve telefonlarına el konuldu.

15 Şubat 2025 Van Belediyesi önünde haber takibi yaparken gözaltına alınan Gazeteci Medine Mamaedoğlu, ifadesinin alınmasının ardından serbest bırakıldı.

18 Şubat 2025 Gazeteci Elif Akgül, İstanbul merkezli soruşturma kapsamında Ankara’da gözaltına alındı. Gazeteciye 24 saat avukatla görüş yasağı getirildi.

19 Şubat 2025 İstanbul merkezli soruşturma kapsamında Ankara’da gözaltına alınıp İstanbul’a getirilen Gazeteci Elif Akgül’ün gözaltı süresi uzatıldı.

20 Şubat 2025 İzmir’de yapılan operasyonda tutuklanan Mücadele Birliği gazeteci Muhabiri Gazeteci Lütfiye Burcu Kara 5 ay sonra görülen ilk duruşmasında tahliye edildi.

21 Şubat 2025 İstanbul merkezli başlatılan soruşturma kapsamında gözaltına alınan Gazeteci Elif Akgül, tutuklama talebiyle çıkartıldığı Sulh Ceza Hakimliği tarafından tutuklandı.

2) GAZETECİYE YÖNELİK DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ

06 Şubat 2025 BirGün muhabiri Sarya Toprak, 7 Aralık’ta yaptığı “Faile Değil Kadına Soruşturma” haberindeki mağdur kadına şiddet uyguladığı belirtilen Ömer P’nin şikayeti üzerine ifadeye çağırıldı. Gazteci Sarya Toprak hakkında soruşturma başlatıldı.

04 Şubat 2025 Tutsak Gazeteci Eylem Babayiğit hakkında hazırlanan iddianamede, televizyon programları gerekçe gösterilerek “örgüt üyeliği” (TCK314) suçlamasıyla yargılanacak. Savcılık, Babayiğit’in “PKK’nin propaganda ve ajitasyon çalışmalarının yürütülmesinden ve süreklileştirilmesinden” sorumlu olduğunu ileri sürerek, programlardan bazı kesitlerin fotoğraflarını dosyaya koydu. İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi iddianameyi kabul etti. İlk duruşma 19 Mart 2025 günü görülecek. 

05 Şubat 2025 DEM Parti’nin Dersim’deki ön seçimlerinde halay çektikleri gerekçesiyle haklarında “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla dava açılan Pir Haber Ajansı muhabiri Nuray Atmaca ile 14 kişinin yargılandığı davanın üçüncü duruşması, Tunceli 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme iddia makamının esas hakkındaki görüşünü sunması için süre vererek davayı 28 Şubat 2025 tarihine ertelendi.

06 Şubat 2025 JINNEWS muhabiri Melek Avcı hakkında haber içerikli sosyal medya paylaşımları gerekçe yapılarak “propaganda” iddiasıyla açılan davanın ilk duruşması görüldü. Ankara Siber Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü ekiplerinin 2022 ve 2023 yıllarında haber içerikli sosyal medya paylaşımlarını araştırmasına dayandırılan iddianamede Adalet Bakanlığı’nın resmi açıklaması ve IŞİD karşıtı içerikler de suç sayıldı.  Savunmaların ardından mahkeme esas hakkındaki görüşün hazırlanması için süre verilmesine karar verdi. Duruşma 29 Nisan tarihine ertelendi.

10 Şubat 2025 İzmir’de başlatılan soruşturma kapsamında gözaltına alınan Mezopotamya Ajansı Muhabiri Semra Turan ve JinNews Muhabiri Melike Aydın’ın mesleki faaliyetleri gerekçe gösterilerek “örgüt üyeliği” (TCK312) iddiasıyla yargılandıkları davaların ilk duruşması görüldü. Gazeteci Melike Aydın’ın bir yıldır uygulanan ev hapsi adli kontrol şartı ile kaldırıldı. Gazeteci Semra Turan’ın ise adli kontrol şartının kaldırılmasına karar verildi. Gazetecilerin yurt dışı adli kontrol şartı ise kaldırılmadı. Duruşma, 12 Mayıs 2025’e ertelendi.

10 Şubat 2025 İstanbul merkezli soruşturma kapsamında 17 Ocak’ta yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan ve 20 Ocak’ta “örgüt üyeliği” (TCK 314) iddiasıyla tutuklanan Gazeteci Necla Demir Arvas hakkında hazırlanan 53 sayfalık iddianame tamamlandı. Tutuklu Gazeteci Necla Demir’in iddianamesinde kadına yönelik şiddet ve hak ihlallerine dair yapılan programlar suç sayıldı. Necla Demir’in 8 programına “delil” olarak yer verildi. İddianame, İstanbul 23’üncü Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi.

11 Şubat 2025 Yaptığı haberler ve sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek tutuklanıp 24 gün sonra tahliye edilen Gazeteci Esra Solin Dal hakkında “örgüt üyeliği” iddiasıyla açılan davanın ikinci duruşması İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkene, duruşmayı 6 Mayıs 2025’e erteledi.

12 Şubat 2025 Anayasa Mahkemesi, Diyarbakır’da belediyelere kayyum atanmasına karşı 21 Ağustos 2019’da düzenlenen protestolara ilişkin haber takibi yaparken gözaltına alınan Gazeteci Yelda Çiçek hakkında hak ihlali kararı verdi. Anayasa’nın 36. Maddesi’nde güvence altına alınan “adil yargılanma hakkı”nın ihlaline hükmeden AYM, dosyayı yeniden yargılama yapmak üzere Diyarbakır 4. Asliye Ceza Mahkemesine gönderdi.  Yelda Çiçek’in, gözaltı, savcılık ve mahkemede gazeteci olduğuna dair yaptığı savunmalar ve sunulan belgelere rağmen bunun gerekçeli kararda tartışılmadığına dikkat çekilen başvuruda, Yelda Çiçek’in polise karşı direndiği, eylemci olduğuna dair dava dosyasında hiçbir bilgi ve belge bulunmadığına işaret edildi. Başvuruda, ayrıca orantısız müdahale ile başvurucunun ifade ve basın özgürlüğü hakkının ihlal edildiği vurgulandı. 

14 Şubat 2025 Gazeteci Yüsra Batıhan’a “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” iddiasıyla verilen 10 ay hapis cezasının gerekçeli kararı açıklandı. Ankara 75. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 21 Ocak’ta görülen davanın karar duruşmasında Batıhan’a 10 ay hapis cezası verildi. Mahkeme hükmün açıklanması geri bırakılmasına (HAGB) karar verdi.

15 Şubat 2025 İstanbul merkezli yürütülen soruşturma kapsamında 17 Ocak’ta yapılan ev baskınında gözaltına alınan 20 Ocak’ta örgüt üyeliği (TCK314) iddiasıyla tutuklanan Gazeteci Reyhan Hacıoğlu hakkında iddianame hazırlandı. Gazeteci Reyhan Hacıoğlu hakkında hazırlanan iddianamede, gazetecilik faaliyetleri suçlama konusu yapıldı. Bunun yanı sıra iddianamede, “Haftanın Politiği” adıyla sunduğu program suçlama konusu yapılırken, cezaevlerindeki ihlaller, kadına dönük şiddet, PKK Lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecrit, gazetecilere dönük gözaltı ve tutuklama operasyonlarından oluşan program içerikleri yer aldı. 

17 Şubat 2025 Gazeteci Şehriban Aslan’ın, kamu kurumunda usulsüz araç kullanımı görüntülerini haberleştirdiği için “özel hayatın gizliliğini ihlal etmek” iddiasıyla yargılandığı dava, 16. Asliye Mahkemesi’nde ikinci duruşması görüldü.  Habercilik faaliyetleriyle yargılanan Gazeteci Şehriban Aslan beraat etti.

18 Şubat 2025 Gazeteci Özlem Gürses hakkında “devletin askeri teşkilatını alenen aşağılama” suçlamasıyla 6 aydan 2 yıla kadar hapis istemiyle iddianame hazırlandı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca hazıranan iddianamede, Milli Savunma Bakanlığı Mütalalar ve Hukuk İşleri Dairesi Başkanlığı, “ihbar eden” sıfatıyla yer aldı. İddianamede, “Gürses’in TVÖZ isimli YouTube kanalında 19 Aralık 2024’te yaptığı yayında kullandığı sözlerde suç unsuru tespit edildiği gerekçesiyle soruşturma başlatıldığı” belirtildi.

18 Şubat 2025 Gazeteci Beritan Canözer’in “örgüt propagandası yapmak” suçundan yeniden yargılandığı davanın ilk duruşması Diyarbakır 4. Ağır ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, Beritan Canözer hakkında “örgüt propagandası yapmak” suçundan verilen ve 5 yıl süreyle ertelenen hükmün açıklanması geriye bırakılmasına (HAGB) kararını açıkladı. Mahkeme, Gazeteci Beritan Canözer’e 1 yıl 3 ay hapis cezası verdi ve cezayı ertelemedi.

24 Şubat 2025 Gazeteci Evrim Kepenek hakkında 6 Şubat depremleri sonrasında yardımların AFAD üzerinden yapılacağını bildiren sosyal medya paylaşımı gerekçe gösterilerek “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yaymak” iddiasıyla açılan davanın duruşması, İstanbul 13. Asliye ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, Evrim Kepenek’in beraatine karar verdi.

25 Şubat 2025 Gazeteci Sultan Eylem Keleş hakkında “kamu görevlisine hakaret” ve “görevi yaptırmamak için direnmek” iddialarıyla açılan davan davanın duruşması İstanbul 72. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, olay gününe ilişkin görüntülerin incelenmesi için dosyanın bilirkişiye gönderilmesine karar vererek duruşmayı 1 Temmuz saat 09:50’ye erteledi.

25 Şubat 2025 Gazeteci Sedef Akbaş’ın sosyal medyadaki 25 paylaşımı gerekçe gösterilerek “cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla yargılandığı dava, Haziran 2025 tarihine ertelendi.

27 Şubat 2025 Gazeteci Nevşin Mengü hakkında PYD eski Eş Başkanı Salih Müslim’le yaptığı röportaj nedeniyle “örgüt propagandası” iddiasıyla açılan davanın 2. Duruşması İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, verdiği 1 yıl 3 ay hapis cezasını erteledi.

28 Şubat 2025 DEM Parti’nin Dersim’deki ön seçimlerinde haber takibi yaparken halay çektikleri gerekçesiyle “terör örgütü propagandası yapak” iddiasıyla yargılanan Pir Haber Ajansı muhabiri Nuray Atmaca ve 14 kişinin davasının 3’üncü duruşması Tunceli 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, Gazeteci Nuray Atmaca’nın beraatine karar verdi.

3) GAZETECİNİN EKONOMİK VE SOSYAL HAKLARINA YÖNELİK İHLALLER

4) İNTERNE-DİJİTAL MEDYA MECRALARINA YÖNELİK ERİŞİM ENGELİ

06 Şubat 2025 Artı Gerçek ve Özgür TV’nin X hesabına erişim engeli getirildi. İfade Özgürlüğü Derneği’nin aktardığına göre, Artı Gerçek’in X hesabına kapatılmasına ilişkin mahkeme kararına gerekçe olarak “milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması” gösterildi.

10 Şubat 2025 Günlük yayın yapan Yeni Yaşam Gazetesi’nin dijital medya platformlarındaki Instagram ve X platformu hesaplarına erişim engeli getirilmesinin ardından şimdi de YouTube hesabına erişim engeli getirildi.

19 Şubat 2025 Mezopotamya Ajansı’nın “mezopotamyaajansi41.com” alan adı, Amerika’nın Sesi (Voice of America) Kürtçe servisinin web sitesi, Diyarbakır’da yayın yapan yerel haber sitesinin “surajans.com” adlı internet sitesi “milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması” gerekçesiyle Adıyaman 2. Sulh Ceza Hakimliğinin 19 Şubat 2025 tarihli ve 2025/570 sayılı kararıyla erişime engellendi. 

20 Şubat 2025 Kadın odaklı yayıncılık yapan JinNews’in X hesabı(@JinNews_turkce) , platform tarafından Türkiye’de erişime kapatıldı. Hesabın hangi gerekçeyle kapatıldığına dair henüz bilgilendirme yapılmazken ajans, karara itiraz etti.

20 Şubat 2025 Van 3. Sulh Ceza Hakimliği’nin kararıyla birçok yerel ve ulusal gazetenin X hesapları Türkiye’de erişime kapatıldı. Erişim engeli getirilen X hesapları arasında SerhatNews ve AmedTimes bulunuyor.

28 Şubat 2025 Kadın odaklı yayıncılık yapan JinNews’in Kürtçe X hesabı (@jinnewskurd), platform tarafından Türkiye’de erişime kapatıldı. Hesabın kapatılmasına ilişkin herhangi bir gerekçe gösterilmedi.

28 Şubat 2025 Xwebun Gazetesinin X hesabı (@rojnamexwebun) Türkiye’ye erişime kapatıldı. Kapatılmasına ilişkin herhangi bir gerekçe gösterilmedi.

TUTUKLU GAZETECİLERİN LİSTESİ

1. Elif Akgül – Gazeteci
2. Elif Ersoy – Yürüyüş Dergisi Yazı İşleri Sorumlusu
3. Eylem Babayiğit – Gazeteci
4. Hatice Duman – Atılım Gazetesi Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü
5. Necla Demir Arvas – Gazeteci
6. Özden Kınık – TRT Eski Çalışanı
7. Öznur Değer – JinNews Muhabiri
8. Rahime Karvar – Gazeteci
9. Reyhan Hacıoğlu – Yeni Yaşam Gazetesi
10. Züleyha Müldür – Etkin Haber Ajansı