2024 Yılı Aralık Ayı Kadın Gazetecilere Yönelik Hak İhlalleri Raporu

1-) GAZETECİNİN YAŞAM HAKKI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER

2-) GAZETECİYE YÖNELİK DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ

3-) GAZETECİNİN EKONOMİK/SOSYAL HAKLARINA YÖNELİK İHLALLER

1-) GAZETECİNİN YAŞAM HAKKI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER

14 Aralık 2024 İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Gazeteci Nevşin Mengü’nün PYD Başkanlık Konseyi üyesi Salih Müslim ile yaptığı röportajda “Terör örgütünü övücü söylemleri içerdiği” iddiasıyla soruşturma başlattı. Nevşin Mengü sabah saatlerinde gözaltına alındıktan sonra adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

15 Aralık 2024 Çankaya’dan TBMM’ye yürümek isteyen Hakkımı Ver Platformu üyelerinin yapmak istediği yürüyüşe izin vermeyen polisin müdahalesinde haber takibi yapan sendika.org’dan Nisa Çıra, görüntü aldığı telefon ve kamerasına el konulduktan sonra darp edilerek gözaltına alındı. Gazeteci Nisa Çıra, ertesi gün serbest bırakıldı.

20 Aralık 2024 Nazım Daştan ve Cihan Bilgin için Van’da yapılmak istenen açıklamaya yapılan müdahalede Mezopotamya Ajansı (MA) muhabirleri Ruken Polat, Özlem Yacan ve Sema Yüce Polat, JINNEWS muhabiri Memihan Zeydan ile gazeteciler Zelal Tunç ve Nimet Ölmez gözaltına alındı.

20 Aralık 2024 Gazeteci Özlem Gürses, YouTube kanalında yayınladığı videoda Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ile ilgili sözleri nedeniyle Ankara’da gözaltına alındı. Gürses’in “Devletin kurum ve organlarını aşağılama” ve “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” gerekçeleriyle gözaltına alındığı belirtildi.

21 Aralık 2024 DİSK Basın-İş, MKG ve DFG, katledilen gazeteciler için İstanbul Şişhane Meydanı’nda 21 Aralık’ta yapmak istediği basın açıklamasına, Beyoğlu Kaymakamlığının aldığı yasak kararı gerekçe gösterilerek izin verilmedi. Polis, açıklamaya katılan 21’i gazeteci 59 kişiyi gözaltına aldı. Gazeteci Gülistan Dursun, Pınar Gayıp, Serpil Ünal, Zeynep Kuray, Rengin Azizoğlu, Pelin Laçin, Yadigar Aygün, Yağmur Filiz gözaltına alındı.

21 Aralık 2024 Nazım Daştan ve Cihan Bilgin için Şişhane Meydanı’nda yapılmak istenen açıklamada gözaltına alınan kadın gazeteciler, darp edilerek, ters kelepçe ile gözaltına alındı. Saatlerce arabada kalan gazeteciler, emniyette de küfürlere maruz kaldı, sarı torbalarla tehdit edildi.

23 Aralık 2024 Kuzey ve Doğu Suriye’de katledilen gazeteciler için düzenlenen açıklamaya katılan gazeteciler Gülistan, Etkin Haber Ajansı’ndan Pınar Gayıp, Mücadele Birliği Gazetesi muhabiri Serpil Ünal tutuklandı.

23 Aralık 2024 JINNEWS muhabiri Öznur Değer’in sanal medya hesaplarından ve kimliği belirsiz kişiler tarafından tehdit edilerek, hedef gösterildiği öğrenildi.

24 Aralık 2024 Gazeteciler Nazım Daştan ve Cihan Bilgin için yapılan eylemde gözaltında alındıktan sonra tutuklanan ve Bakırköy Kadın Kapalı Cezaevi’ne gönderilen kadın gazeteciler Gülistan Dursun, Pınar Gayıp ve Serpil Ünal çıplak aramaya maruz kaldı.

2-) GAZETECİYE YÖNELİK DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ

3 Aralık 2024 Gazeteci Geşbun Ayşe Kara’nın “örgüt üyeliği” (TCK 314) iddiasıyla yeniden yargılandığı davanın üçüncü duruşması 3 Aralık 2024 günü Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Savcılık, yapılan araştırmalara rağmen Geşbun Ayşe Kara’ya ulaşılamadığını ifade ederek, sanığın yurt dışında bulunması nedeniyle ifadesinin alınması için yakalama kararı çıkarılmasını istedi. Mahkeme, Geşbun Ayşe Kara’ya isnat edilen suçun alt sınırının beş yıl olması ve bu suç için istinabe yasağı bulunması gerekçesiyle talebi reddetti. Geşbun Ayşe Kara hakkında yakalama emri çıkarılmasına, ayrıca Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığına yazı yazılarak Geşun Ayşe Kara hakkındaki soruşturmanın durumunun sorulmasına karar verdi.  Dava, 6 Mart 2025 gününe ertelendi.

4 Aralık 2024 Etkin Haber Ajansı (ETHA) muhabiri Pınar Gayıp’ın da aralarında olduğu üç kişinin “örgüte üyeliği” (TCK 314) ve “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamalarıyla yeniden yargılandığı davanın dördüncü duruşması 4 Aralık 2024 günü İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Pınar Gayıp’ın devam eden soruşturma ve kovuşturmalarını göz önünde bulunduran savcı, gazetecinin dosyasının ayrılmasını talep etti. Mahkeme, birleşen dosyalar yönünden Pınar Gayıp’ın savunmalarının alınabilmesi için davayı 8 Ocak 2025 tarihine erteledi. 

5 Aralık 2024 Kahramanmaraş’ta 2023 yılında yaşanan depremlerle ilgili yaptığı haberleri paylaşan gazeteci Yüsra Batıhan hakkında “yanıltıcı bilgiyi yayma” (TCK 217/A) iddiasıyla dava açıldı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Mezopotamya Ajansı’nda yayımlanan “Cenazeler gömülüyor, devletin haberi yok” ve “HDP’nin depremzedeler için gönderdiği 30 konteynere el konuldu” başlıklı haberleri gerekçe göstererek iddianame hazırladı.

6 Aralık 2024 Gazeteci Yağmur Kaya ve 51 Boğaziçi Üniversitesi öğrencisi hakkında, “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etmek” iddiasıyla açılan davanın 11. duruşması 6 Aralık 2024 günü İstanbul 65. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. P24 tarafından takip edilen duruşmada sanık avukatları hazır bulundu. Esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı, yüklenen fiilin kanunda suç olarak tanımlanmamış olması nedeniyle tüm sanıkların ayrı ayrı beraatlarını istedi. Sırasıyla söz alan sanık avukatları mütalaaya katıldıklarını belirterek, müvekkillerinin beraatını talep etti. Mahkeme, mazeretli olan avukatların da esas hakkındaki mütalaaya karşı beyanlarını alabilmek için davayı 9 Aralık 2024 tarihine erteledi. 

6 Aralık 2024 Gazeteci Ayşenur Arslan hakkında, 2 Ekim 2023’te Halk TV’deki programda, Meclis’in açılacağı gün İçişleri Bakanlığına yapılan bombalı saldırıya ilişkin ifadeleri gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamasıyla dava açıldı. Arslan hakkındaki “suçu ve suçluyu övme” suçlamasına ise kovuşturmaya yer yoktur kararı verildi. Ayşe Arslan, İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesinde hâkim karşısına çıkacak. 

9 Aralık 2024 Gazeteci Yağmur Kaya ve 51 Boğaziçi Üniversitesi öğrencisi hakkında, “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etmek” iddiasıyla açılan davanın 11. duruşması 9 Aralık 2024 günü İstanbul 17. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.  Savcı bir önceki duruşmada sunduğu ve tüm sanıkların beraatına karar verilmesi yönündeki esas hakkındaki mütalaasını tekrar etti. Duruşmada hazır bulunan sanık avukatları esas hakkındaki mütalaaya katıldıklarını belirterek müvekkillerinin beraatına karar verilmesini talep etti. Mahkeme de sanıkların üzerine atılı suçu işlediklerine dair somut ve inandırıcı delil elde edilemediği gerekçesiyle beraat kararı verdi. 

11 Aralık 2024 Gazeteci Ruşen Takva hakkında, Türkiye’nin Suriye’deki Kürtlere yönelik politikasına dair yaptığı bir paylaşım nedeniyle “yanıltıcı bilgiyi yayma” (TCK 217/A) iddiasıyla Van Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma açıldı. Takva, 11 Aralık’ta Van Emniyet Müdürlüğüne giderek ifade verdi.

12 Aralık 2024 Gazeteci Zeynep Kuray hakkında, 2014 ve 2023 yılları arasında yaptığı sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek, “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamasıyla açılan davanın ilk duruşması 12 Aralık 2024 günü İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Kimlik tespitinin ardından savunmasını yapan Zeynep Kuray üzerine atılı suçlamayı reddederek, “Bu dava propaganda davası olamaz. Bu dava gazetecilik faaliyeti ve ifade özgürlüğü davasıdır” dedi. Yapılan soruşturma sonunda düzenlenen iddianamede, Zeynep Kuray’ın 2014 ve 2023 yılları arasında yaptığı 11 haber içerikli paylaşım suçlamaya delil olarak gösterildi.

17 Aralık 2024 Eski Hatay Büyükşehir Belediyesi Başkanı Lütfü Savaş’ın kardeşi ve dönemin HATSU yöneticisi Metin Savaş’ın suç duyurusu üzerine geçtiğimiz Şubat ayında gazeteci Aslıhan Gençay hakkında soruşturma açıldı. Soruşturma kapsamında Aslıhan Gençay, geçen ay ifade verdi. Yaptığı haberler nedeniyle Aslıhan Gençay hakkında açılan ikinci soruşturma ise eski Samandağ Belediye Başkanı Refik Eryılmaz’ın suç duyurusu üzerine açıldı. Soruşturma kapsamında ifadeye çağrılanAslıhan Gençay, 21 Aralık’ta, avukatıyla birlikte polis karakoluna giderek ifade verdi.

17 Aralık 2024 Gazeteci Gökçe Fırat Çulhaoğlu’nun yeniden yargılandığı davanın 13. duruşması 17 Aralık 2024 günü İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.  Karar çıkması beklenen duruşmada, bir kısım sanık avukatlarının mazeret bildirmesi üzerine dava 23 Ocak 2025 tarihine ertelendi.

17 Aralık 2024 Gazeteci Şerife Oruç hakkında “örgüt üyeliği” (TCK 314) suçlamasıyla açılan davanın 29. duruşması 17 Aralık 2024 günü Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Mahkeme, Oruç hakkında Diyarbakır’da devam eden soruşturma dosyasının akıbetinin sorulmasına, yakalama emrinin devamı ile infazının beklenilmesine karar verdi.  Dava 24 Nisan 2025’e ertelendi.

18 Aralık 2024 “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla yargılandığı davada hakkında verilen HAGB kararının AYM’ce bozulmasının ardından gazeteci Çiğdem Akbayrak yeniden yargılanmaya başlandı. Bu karar üzerine Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi’nde yeniden görülmesine başlanan davanın ilk duruşması talimatla İstanbul Küçükçekmece 5. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yapıldı. Duruşma, avukatların esasa karşı mütalaada bulunabilmesi için 15 Ocak saat 10.15’e ertelendi.

19 Aralık 2024 Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan Özgür Gündem gazetesinin yöneticileri ve yazarları Ayşe Batumlu Kaya ve Reyhan Çapan’ın, gazetede yayımlanan haberler gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası” (TMK 7/2) ve “suç işlemeye tahrik” (TCK 214) suçlamalarıyla yeniden yargılandıkları davanın onuncu duruşması 19 Aralık 2024 günü İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü.  Mahkeme, karar vermek üzere davayı 26 Aralık 2024 tarihine erteledi.

19 Aralık 2024 Taciz faili Sezgin Keleş’in şikayeti sonucu yaptığı haber ve dijital medya paylaşımları nedeniyle hakkında dava açılan ETHA editörü Pınar Gayıp’ın “özel hayatın ihlali” ve “hakaret” iddiasıyla yargılandığı davanın ilk duruşması İstanbul Anadolu 39’uncu Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Duruşma, eksik belgelerin tamamlanması için 29 Mayıs 2025 tarihine ertelendi.

20 Aralık 2024 Bir televizyon programında sunucu olan Ayşenur Arslan’ın, 2023’de İçişleri Bakanlığı önünde gerçekleştirilen bombalı saldırı ile ilgili sarf ettiği sözlere ilişkin yürütülen soruşturma tamamlandı. Hazırlanan iddianamede, Arslan’ın ‘terör örgütü propagandası yapmak’ suçundan 7 yıl 6 aya kadar hapis cezasına çarptırılması talep edildi.

20 Aralık 2024 Gazeteci Medine Mamedoğlu, sosyal medyada yaptığı haber paylaşımları gerekçesiyle 20 Aralık’ta ifadeye çağrıldı. Medine Mamedoğlu, avukatıyla birlikte gittiği emniyette ifade verdi.

21 Aralık 2024 Samandağ Belediyesi eski Başkanı Refik Eryılmaz’ın şikayeti üzerine gazeteci Aslıhan Gençay hakkında soruşturma açıldı. Aslıhan Gençay, soruşturma kapsamında bugün avukatıyla birlikte polis karakoluna giderek ifade verdi.

21 Aralık 2024 Canlı yayında söylediği ifadeler nedeniyle gözaltına alınan gazeteci Özlem Gürses, tutuklama talebiyle sulh ceza hakimliğine sevk edildi. Hakimlik, Gürses hakkında “konutu terk etmeme” ve “yurt dışı çıkış yasağı”nı içeren adli kontrol tedbirleri uygulanmasına karar verdi.

23 Aralık 2024 Gazeteci Seyhan Avşar ve haber sitesi T24’e ‘terör örgütü propagandası yapmak’ ve ‘halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yaymak’ suçlamasıyla soruşturma başlatıldı.

23 Aralık 2024 Gazeteciler Cihan Bilgin ve Nazım Daştan için Mardin’de kurulan taziyeye ziyareti sırasında polisin cinsiyetçi söylemlerine maruz kalan JINNEWS muhabiri Öznur Değer hakkında “Kamu görevlisine hakaret” iddiasıyla adli soruşturma başlatıldı.

25 Aralık 2024 İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca, gazeteci Nevşin Mengü’nün 13 Aralık Cuma günü YouTube kanalında yayınladığı Salih Müslim röportajı hakkında, ‘terör örgütü övücü söylemler içerdiği’ gerekçesiyle başlatılan soruşturma sonucu, Nevşin Mengü hakkında 7 yıl 6 aya kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı.

26 Aralık 2024 Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan Özgür Gündem gazetesinin yönetici ve yazarları Ayşe Batumlu Kaya ve Reyhan Çapan hakkında, “şiddet eylemlerini meşru gösterici haber içerikleri yayınlanmak” iddiasıyla “terör örgütü propagandası yapmak” ve “suç işlemeye alenen tahrik” suçlamalarıyla açılan davanın yeniden yargılamasının karar duruşması Çağlayan’da bulunan İstanbul Adliyesi 14’üncü Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Mahkeme, “terör örgütü propagandası yapmak” ve “suç işlemeye alenen tahrik” iddiasıyla gazetenin eski Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Reyhan Çapan’a 4 yıl 4 ay 15 gün, yazarlarından Ayşe Batumlu’ya 1 yıl 2 ay 2 gün hapis cezası verdi.

26 Aralık 2024 Gazeteci Sultan Keleş hakkında, sosyal medya paylaşımları nedeniyle “Cumhurbaşkanına alenen hakaret” suçlamasıyla açılan davanın, Anayasa Mahkemesi’nin verdiği ihlal kararının ardından yeniden yargılandığı duruşma İzmir 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, dosyadaki eksikliklerin giderilmesi için bir sonraki duruşmayı 15 Ocak 2024’e erteledi.

3-) GAZETECİNİN EKONOMİK VE SOSYAL HAKLARINA YÖNELİK İHLALLER

2024 YILINDA TUTUKLU GAZETECİLERİN LİSTESİ

1. Elif Ersoy – Yürüyüş Dergisi Yazı İşleri Sorumlusu
2. Gülistan Dursun – Gazeteci
3. Hatice Duman – Atılım Gazetesi Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü
4.  Lütfiye Burcu Kara – Mücedele Birliği Gazetesi
5. Özden Kınık – TRT Eski Çalışanı
6. Selamet Turan – Gazeteci
7. Serpil Ünal – Mücadele Birliği Gazetesi
8. Pınar Gayıp – Etkin Haber Ajansı