Baskıya Rağmen Yazmaya Devam

Kadın gazetecilere yönelik baskılar münferit değil, yapısal bir politik tercihtir. Hakikatin sesini susturma çabası her geçen ay yeni biçimlerle karşımıza çıkmaktadı

Gazetecilere yönelik hak ihlalleri Mayıs ayında da kesintisiz şekilde devam etti. Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği olarak hazırladığımız rapor; sahada, sokakta, mahkemede ve dijital alanda gazetecilerin maruz kaldığı çok yönlü baskıların çarpıcı bir resmini sunmaktadır.

Gazeteciler yine tehdit edildi, darp edildi, haber takibi yaparken fiziksel engellemelerle karşılaştı. Barikatlarla yolları kesilen, sokaklardan itilerek çıkarılan, taziyeleri izlerken cinsiyetçi hakaretlere uğrayan gazeteciler, polis ve fail yakınları tarafından hedef alındı. Bu koşullarda sahada çalışan her gazeteci, hem mesleki hem bedensel güvenliğini korumaya çalışırken baskının göbeğinde haber üretmeye devam etti.

Mayıs ayında çok sayıda kadın gazeteci ifadeye çağrıldı, haklarında davalar açıldı ve bazıları hâlâ cezaevinde tutuluyor. Dijital medyada yaptıkları haber paylaşımları ya da attıkları sloganlar “suç delili” sayıldı. Gazetecilerin yargılandığı mahkemelerde delil sayılan şey, çoğu zaman sadece gerçeğin ta kendisiydi.

Ayrıca bazı davalarda mahkeme salonları basına kapatıldı; kamu yararı taşıyan duruşmalara gazeteciler alınmadı, medya mensuplarının takibi engellendi. Bu, sadece basın özgürlüğü değil, toplumun haber alma hakkı açısından da açık bir ihlaldir.

Gazeteciler sadece fiziksel ya da hukuki değil, aynı zamanda ekonomik baskı altındadır. Yetersiz güvenceler, sansür politikalarının neden olduğu iş kayıpları ve medya üzerindeki mali yaptırımlar, gazeteciliği görünmez bir kıskaca alıyor. Bu ay doğrudan işten çıkarma yaşanmamış olsa da RTÜK eliyle yürütülen yayın cezaları, gazetecilik mesleğini dolaylı biçimde baskı altına almayı sürdürmektedir.

Mayıs ayında dijital medya platformlarına dönük erişim engeli rapora yansımamış olsa da bu alan, iktidarın sürekli olarak kontrol etmeye çalıştığı bir başka cephe olmayı sürdürüyor. Gazetecilerin dijital mecralardaki faaliyetleri sürekli gözetim, sansür ve takibat altındadır. Haber alma ve yayma hakkı dijital alanda da engellenmektedir.

Hâlâ cezaevinde bulunan gazeteciler, bu ülkenin demokrasi karnesini en çıplak haliyle ortaya koyuyor. Gazeteciliğin suç olmadığı biline biline, gerçeği savunan kadınlar demir parmaklıklar arkasında tutuluyor. Cezaevine konulmadan önce uzun süre hedef gösterilen, tutuklanmadan sonra ise unutturulmak istenen bu meslektaşlarımızın sesini bizler dışarıdan yükseltmeye devam edeceğiz.

Kadın gazeteciliği; sadece bilgi üretmek değil, aynı zamanda yok sayılanların sesi olmak, toplumsal hafızayı korumak ve erkek şiddetini teşhir etmek anlamına gelir. Bu nedenle her ay yaşanan baskılar, yalnızca gazetecilere değil; hakikate yöneliktir. Mayıs ayında da tanıklık ettiğimiz bu saldırılar, gazetecilerin susturulamayacağının, her baskıya karşı kalemin daha da güçlendiğinin kanıtı olmuştur.

Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği olarak bir kez daha haykırıyoruz:
Gazetecilere yönelik baskılarla gerçeğin üzeri örtülemez!

Sustukça büyüyoruz, yasaklandıkça daha çok yazıyoruz, sindirildikçe dayanışıyoruz.

Basın özgürlüğü, kadın özgürlüğüyle mümkün!

Gerçeği yazmaktan asla vazgeçmeyeceğiz!

Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği

1) GAZETECİNİN YAŞAM HAKKI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER

2) GAZETECİYE YÖNELİK DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ

3) GAZETECİNİN EKONOMİK/SOSYAL HAKLARINA YÖNELİK İHLALLER

4) İNTERNET-DİJİTAL MEDYA MECRALARINA YÖNELİK ERİŞİM ENGELİ

1) GAZETECİNİN YAŞAM HAKKI VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER

01 Mayıs 2025 Kıbrıs Genel Yayın Yönetmeni Ayşemden Akın, kendisini arayan bir kadından ölüm tehdidi aldığını ve bu tehdit sonrasında polise başvurduğunu açıkladı.

12 Mayıs 2025 Besime Yardım,  İhlas Haber Ajansı ve Anadolu Ajansı’nın abonelerine servis ettiği bir haberi dayanak alarak oluşturulan bir gönderiyi paylaşmasının ardından ifade vermeye çağrıldı.

14 Mayıs 2025 Besime Yardım, 12 Mayıs’ta İhlas Haber Ajansı ve Anadolu Ajansı’nın abonelerine servis ettiği bir haberi dayanak alarak oluşturulan bir gönderiyi paylaşmasının ardından ifade vermeye çağrıldı. 14 Mayıs’ta “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” (TCK 217/A) suçlamasıyla ifade verdikten sonra gözaltına alındı. Adana 2. Sulh Ceza Hakimliğ’ndeki sorgunun tamamlanmasından sonra hakim, Yardım’ın her ayın 15’inde emniyete imza vermesi şartıyla serbest kalmasına karar verdi.

16 Mayıs 2025 İzmir Gazeteciler Cemiyeti (İGC) tarafından yapılan açıklamada Gündoğdu Meydanı’nda devrilen vincin haberini yapmak isteyen Muhabir Zilan Genç darp edildi.

19 Mayıs 2025 Şirnex’te 4 çocuğa yönelik tecavüz suçundan yargılanan ve 82 yıl 6 ay hapis cezası alan fail Muammer Uğur’un yakınları, Şirnex Barosu Kadın ve Çocuk Hakları Komisyonu’nu ve JINNEWS’i arayarak tehdit etti. Aynı kişi, haberin değiştirilmesini isterken, değiştirilmemesi halinde dava açma tehdidinde bulundu.

19 Mayıs 2025 Türkiye’nin 19 Aralık 2024’te Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik SİHA saldırısında yaşamını yitiren gazeteciler Cihan Bilgin ve Nazım Daştan için Van’da yapılmak istenen basın açıklamasında gözaltına alınan Mezopotamya Ajansı muhabiri Ruken Polat’ın maruz kaldığı şiddete ilişkin yapılan suç duyurusu, takipsizlikle sonuçlandı.

21 Mayıs 2025 20 Aralık’ta Diyarbakır’da DFG binası önünde gazeteciler Nazım Daştan ve Cihan Bilgin’in katledilmesini protesto ettikleri için gazeteciler Heval Önkol, Dilan Kartal ve Hividar Önver ifadeye çağrıldı.

22 Mayıs 2025 Kuzey ve Doğu Suriye’de Türkiye’ye ait bir SİHA tarafından katledilen Gazeteci Cihan Bilgin’in taziyesini takip ettiği sırada polisin cinsiyetçi hakaretlerine maruz kalan Öznur Değer’in şikayetiyle ilgili yürütülen soruşturmada, “kovuşturmaya yer olmadığına” karar verildi.

23 Mayıs 2025 Gazeteci Gülistan Dursun, Süleymaniye’de SİHA saldırısında meslektaşlarının öldürülmesini protesto amacıyla katıldığı basın açıklaması nedeniyle “örgüt propagandası” iddiasıyla ifadeye çağrıldı. Gazeteci Gülistan Dursun, Federe Kürdistan Bölgesi’nin Süleymaniye kentinde 23 Ağustos 2024 tarihinde gazeteciler Gülistan Tara ve Hêro Bahadîn’in SİHA ile katledilmesini protesto etmek için katıldığı basın açıklaması nedeniyle ifadeye çağırıldı.

27 Mayıs 2025  İstanbul Güngören Sanayi Mahallesi’nde sabah saatlerinde bir işyerinde iş makinesi patlaması sonrası olayla ilgili görüntü almak için bölgeye giden Haber Global muhabiri Azra Sözcü, iş yeri sahibinin kardeşi olan T.A. (39) ve birlikte hareket ettiği E.Ö.G. (29) tarafından darbedildi. İki saldırgan gözaltına alındı.

2) GAZETECİYE YÖNELİK DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ

02 Mayıs 2025 JinNews Muhabiri Melek Avcı, haber içerikli dijital medya paylaşımları nedeniyle yargılandığı “örgüt propagandası” davasında beraat etti.

03 Mayıs 2025 29 Nisan’da ev baskınlarıyla gözaltına alınan Özgür Gelecek muhabiri Perihan Erkılınç, çıkarıldığı mahkemece tutuklandı. Erkılınç’ın gazetecilik faaliyetleri gerekçe gösterildi. Ayrıca Perihan Erkılınç hakkında devam eden HDK Soruşturması kapsamında ayrıca bir soruşturma yürütüldüğü öğrenildi.

05 Mayıs 2025 Kapatılan Taraf gazetesinin eski yöneticilerinden Yasemin Çongar’ın “devletin güvenliğine ilişkin belgeleri tahrip etme amacı dışında kullanma, hileyle alma” (TCK 326) ve “devletin güvenliğine ilişkin gizli kalması gereken belgeleri açıklama ve temin etme” (tck 327) iddialarıyla yeniden yargılandığı davanın altıncı duruşması Anadolu 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Dava 8 Aralık 2025 gününe ertelendi.

06 Mayıs 2025 Diyarbakır 9. Ağır Ceza Mahkemesi, Gazeteci Nurcan Yalçın hakkında “örgüt üyeliği” ve “terörizmin finansmanına karşı kanuna muhalefet” suçlamalarıyla açılan davanın ikinci duruşmasında, karakola imza verme şeklindeki adli kontrol kararını kaldırdı. Yalçın’ın yurtdışına çıkış yasağı ise devam edecek. Mahkeme ayrıca, gazeteci Kibriye Evren’in tanık olarak dinlenmesine karar verdi. Duruşma 7 Ekim 2025’e ertelendi. Gazeteci Nurcan Yalçın hakkındaki yurtdışı yasağı kaldırılmadı.

06 Mayıs 2025 Yaptıkları haberler gerekçe gösterilerek tutuklanan ve 24 gün sonra tahliye edilen gazeteciler Esra Solin Dal hakkında “örgüt üyeliği” iddiasıyla açılan davanın üçüncü duruşması İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme, duruşmayı 11 Eylül saat 09.35’e erteledi.

06 Mayıs 2025 Gazeteci Ece Üner hakkında, sosyal medya paylaşımı nedeniyle “Devletin yargı organlarını aşağılama” ve “Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs” suçlamalarıyla dava açıldı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, açılan davada Üner hakkında 2 yıla kadar hapis cezası isteniyor. Üner, 19. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanacak.

06 Mayıs 2025 Haber takibi için 7 Ocak’ta Antep’in Nizip ilçesine giden ve ardından polisler tarafından “makul şüphe” iddiasıyla alıkonulan JINNEWS muhabiri Derya Ren hakkında “hakaret” iddiasıyla açılan davanın ilk duruşması Nizip 5’inci Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Mahkeme heyeti, dosyada inceleme yapmak üzere bir sonraki duruşmayı 24 Haziran’a erteledi.

06 Mayıs 2025 Gazeteci Ayşenur Arslan, 2 Ekim 20223’teki Medya Mahallesi programında kullandığı ifadeler nedeniyle “örgüt propagandası” iddiasıyla yargılandığı davada beraat etti. Gazeteci ve yazar Ayşenur Arslan, 1 Ekim 2023 tarihinde Ankara’da düzenlenen eylemde, “örgüt propagandası” yaptığı iddiasıyla gözaltına alınmış ardından iddianame hazırlanmıştı. Ayşenur Arslan’ın 7.5 yıla kadar hapis cezasıyla yargılandığı davada beraat etti.

07 Mayıs 2025 Gazeteci Diren Yurtsever, Mezopotamya Yazı işleri Müdürü olduğu dönemdeki haberleri gerekçe gösterilerek hakkında açılan davanın ilk duruşmasında beraat etti. Kobane Davası tanığının şikayetiyle açılan davada, “muhabirlerin hüviyetlerini açıklamak” suçalaması yöneltilmişti.

07 Mayıs 2025 Gazeteci Pınar Gayıp’ın “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası yapmak” iddialarıyla yargılandığı davanın ilk duruşması İstanbul 23. Ağır Ceza Mahlemesi’nde görüldü. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Terör ve Örgütlü Suçlar Bürosuna müzekkere yazılarak Pınar Gayıp hakkındaki iki soruşturmanın karara bağlanıp gönderilmesini isteyen mahkeme, yurt dışı çıkış yasağının da devamına karar vererek duruşmayı 7 Temmuz’a erteledi.

08 Mayıs 2025 Gazeteci Zeynep Ceren Kuray’ın 2014 ve 2023 yılları arasında yaptığı sosyal medya medya paylaşımları gerekçe gösterilerel “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla yargılandığı davanın üçüncü duruşması İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı, Zeynep Kuray’ın “örgüt propagandası yapmak” suçundan cezalandırılmasını talep etti. Müvekkilinin haber takibinde olduğunu söyleyen Erkoç, süre verilmesini talep etti. Karar için duruşmaya ara verildi. Mahkeme, yüklenen fiilin kanunda suç olarak tanımlanmamış olması gerekçesiyle Zeynep Ceren Kuray’ın beraatine karar verdi.

09 Mayıs 2025 Etkin Haber Ajansı (ETHA) eski muhabiri Havva Cuştanile Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP) eski Eş Genel Başkanı Özlem Gümüştaş‘ın da aralarında bulunduğu 23 kişinin “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” iddialarıyla yargılandığı davanın 30. duruşması İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülecek.

12 Mayıs 2025 İzmir’de Şubat 2024’te ev baskınlarıyla gözaltına alınan JinNews ve Mezopotamya Ajansı (MA) muhabirlerinin yargılandığı davada gazeteci Semra Turan hakkında beraat kararı verildi. Aynı soruşturma kapsamında yargılanan Melike Aydın’ın davası ise 18 Temmuz’a ertelendi. Savcı, sunduğu mütalaada gazetecinin örgüt üyeliği suçundan cezalandırılmasını istedi.

14 Mayıs 2025 İstanbul’da iki yaşındaki bir çocuğun, ‘cinsel istismar nedeniyle öldüğü’ iddiasını haberleştiren gazeteci Evrim Kepenek’in “soruşturmanın gizliliğinin ihlali” iddiasıyla yargılandığı davanın dördüncü duruşması Büyükçekmece 9. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. 2025 ‘Soruşturmanın gizliliğinin ihlali’ suçlamasıyla yargılanan gazeteci Evrim Kepenek’e 10 ay hapis cezası verildi, hükmün açıklanması geri bırakıldı.

14 Mayıs 2025 HDK operasyonunda tutuklanan Kentim Şişli Genel Yayın Yönetmeni Saime Oğuzhan hakkında tensiple tahliye kararı verildi.

15 Mayıs 2025 Aralarında Berivan Karatorak, Elif Üngür, Esmer Tümç, Neşe Toprak Bayram ve Remziye Andan’ın’ında bulunduğu yurt dışı medya kuruluşları için haber takip ettikleri gerekçesiyle “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılanan 19 gazetecinin duruşması Diyarbakır 4. ACM’de görüldü. Gazeteciler için adli kontrol tedbirinin kaldırılması yönündeki talep, mahkeme tarafından reddedilerek eksik hususların giderilmesi için bir sonraki duruşmayı 18 Eylül’e erteledi.

20 Mayıs 2025 Diyarbakır’da belediyelere kayyım atanmasına karşı 21 Ağustos 2019 tarihinde düzenlenen protestolara ilişkin haber takibi yaparken gözaltına alınan gazeteci Yelda Çiçek’e “20911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na Muhalefet Etmek” iddiasıyla verilen cezada Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) ihlal kararı vermesi üzerine yeniden yargılama yapıldı. Diyarbakır 4’üncü Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen ilk duruşmada, mahkeme, alınmayanların ifadeler gerekçesiyle avukata gelecek celseye kadar süre vererek, duruşmayı 27 Mayıs’a erteledi.

20 Mayıs Şu anda aktif bir şekilde siyaset yürüten Semiha Şahin hakkında 10 yıl önceki gazetecilik faaliyetleri gerekçe gösterilerek iddianame hazırlanmıştır. Etkin Haber Ajansı eski editörü Semiha Şahin hakkında açılan davada, gazetecilik faaliyetleri yürüttüğü dönemde çalışmış olduğu ETHA haber linkini dijital medya hesabından paylaşmış olması ve dört ayrı zaman diliminde ETHA’nın yapmış olduğu eylem çağrısında haber takibi yapmak üzere alanda olması yeni açılan dosyalarıyla birleştirilerek “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla suç sayıldı.

21 Mayıs 2025 Gazeteci Diren Yurtsever, Mezopotamya Ajansı’nda (MA) Yazı İşleri Müdürlüğü görevi yaptığı sırada ajansta yayınlanan “Kobanê iddianamesinde çelişen tanık beyanları” ve “Kobanê Davası’nda itirafçılar dinlenecek” haberleri gerekçe gösterilerek “Muhbirlerin hüviyetlerini açıklamak veya yayınlamak” iddiasıyla yargılandığı davanın ilk duruşmasında beraat etti İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi, beraat kararına “suçun maddi unsurlarının oluşmadığı” gerekçe gösterdi. Savcı karara itiraz etti. Savcı, beraat kararını usul ve esas yönünden kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek dosyanın istinafa götürülmesini talep etti.

22 Mayıs 2025 Gazeteci Lütfiye Burcu Kara hakkında beraat kararı İzmir 2. Ağır Ceza Mahkemesi, “örgüt üyeliği” iddiasıyla yargılanan gazeteci Kara’nın delil yetersizliği nedeniyle beraatine hükmetti.

22 Mayıs 2025 JINNEWS Haber Müdürü Öznur Değer’in “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla yargılandığı davada savcı cezalandırılmasını talep etti. Mahkeme, tutukluluk süresini göz önünde bulundurarak Değer’in tahliyesine ve yurtdışı yasağı getirilmesine karar verdi. Dava, 21 Ekim’e ertelendi.

25 Mayıs 2025 Mardin Cumhuriyet Başsavcılığı, Öznur Değer hakkında, “kamu görevlisine hakaret” suçlamasıyla hazırladığı iddianameyi tamamladı. İddianame, Midyat Asliye Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Dava, 24 Ekim’de Midyat 1. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülecek.

27Mayıs 2025 Suriye’de öldürülen gazetecileri anma etkinliğine katıldıkları için “örgüt propagandası”yla yargılanan Gazeteci Serpil Ünal, Pınar Gayıp, Gülistan Dursun’un davası 3 dakika sürdü. Duruşma, tanıklar gelmediği için 10 Temmuz’a ertelendi.

29 Mayıs 2025 JINNEWS muhabiri Elfazi Toral ve gazeteci Sema Korkmaz hakkında, haber takibi sırasında gözaltına alındıkları protestoyla ilgili dava açıldı. İddianamede attıkları “Baskılar bizi yıldıramaz” sloganı suç sayıldı.

29 Mayıs 2025 Taciz suçunu işleyen Sezgin Keleş’in davasını haberleştiren ve taciz ettiği kişiyle röportaj yapan bu nedenle Sezgin Keleş tarafından sistematik şekilde yargı eliyle taciz edilen ETHA editörü Pınar Gayıp’a 23 bin 300 lira para cezası verildi.  

29 Mayıs 2025 Diyarbakır’da belediyelere kayyım atanmasına karşı 21 Ağustos 2019 tarihinde düzenlenen protestolara ilişkin haber takibi yaparken gözaltına alınan gazeteci Yelda Çiçek’e “2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na Muhalefet Etmek” iddiasıyla verilen cezaya Anayasa Mahkemesi (AYM) ihlal kararı verdi. İhlal kararı ardından yeniden yargılaması yapılan Yelda Çiçek’in 2’nci duruşması Diyarbakır 4’üncü Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Kararını açıklayan mahkeme, Yelda Çiçek hakkında beraat kararı verdi.

30 Mayıs 2025 Gazeteci Sedef Kabaş hakkında, dijital medya hesabından Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan hakkında yaptığı bir paylaşım gerekçe gösterilerek “yanıltıcı bilgiyi yayma” (TCK 217/A) suçlamasıyla iddianame hazırlandı.

3) GAZETECİNİN EKONOMİK VE SOSYAL HAKLARINA YÖNELİK İHLALLER

Mayıs ayı boyunca kadın gazetecilerin ekonomik ve sosyal haklarına yönelik herhangi bir hak ihlali kayda geçmemiştir.

4) İNTERNET-DİJİTAL MEDYA MECRALARINA YÖNELİK ERİŞİM ENGELİ

Mayıs ayı boyunca kadın gazetecilerin internet-dijital medya mecralarına yönelik herhangi bir erişim engeli kayda geçmemişir.

TUTUKLU GAZETECİLERİN LİSTESİ

1. Elif Akgül – Gazeteci
2. Elif Ersoy – Yürüyüş Dergisi Yazı İşleri Sorumlusu
3. Hatice Duman – Atılım Gazetesi Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü
4. Özden Kınık – TRT Eski Çalışanı
5. Perihan Erkılınç – Özgür Gelecek Muhabiri            
6. Rahime Karvar – Gazeteci
7. Reyhan Hacıoğlu – Yeni Yaşam Gazetesi
8. Songül Yücel – Önsöz Dergisi Genel Yayın Yönetmeni
9. Züleyha Müldür – Etkin Haber Ajansı